Bankalar ve alışveriş merkezlerinin haftalık kampanyaları duyurmak için, belediyelerin ve politikacıların da bayram veya yılbaşı gibi günlerde tebrik mesajları göndermek için rağbet ettiği cep mesajlarında devlet eliyle yeni bir kavga çıktı.

Sabit telefon abone sayısını ikiye katlayan cep telefonlarına gönderilen kısa mesajlar (SMS) gün geçtikçe hayatımızda daha fazla yer buluyor. Önceden sadece bayram, kandil ya da yılbaşı gibi günlerde gönderilen SMS’ler, şimdi bankacılık işlemleri ve mobil imza gibi kritik işlemlerde kullanılıyor. Gün geçtikçe artan bu yoğunluk, ister istemez cep telefonu operatörleri arasındaki rekabetin de kızışmasına sebep oluyor.

Türkiye’de 13 yılı geride bırakan cep telefonlarına gönderilen mesajlar, abone sayısından daha hızlı artıyor. Abone sayısındaki artışa paralel olarak gelişen rekabet, konuşma ücretlerindeki düşüşlerle kendini gösterirken SMS tarifelerine yansımıyor. Konuşmak yerine mesaj göndermek birçok kişiye çok daha kolay geldiği için, faturalara yansıyan SMS giderleri giderek artıyor. 1999’daki büyük deprem sonrasında uygulamaya konan yüzde 25’lik Özel İletişim Vergisi’nin (ÖİV) hâlâ kaldırılmamış olması, kabaran cep telefonu faturaları sayesinde devletin kasasına daha fazla para girişi sağlıyor. Cep telefonu operatörlerinin SMS alanındaki tek rekabeti, toplu olarak gönderilen SMS’lerle ilgili.

Son üç yıldır bu alanda kıyasıya bir rekabet yaşanıyor. Özellikle Telsim’in Vodafone’a satılması ile birlikte daha da kızışan toplu SMS pazarı, bankaların gönderdiği kampanya mesajlarının ayda 100 milyonu aşması ile fiyatların dibe vurmasını sağladı. Bu düşüş nedeniyle, devletin kasasına giren ÖİV’nin azalmaya başlaması, Telekomünikasyon Kurumu’nu (TK) harekete geçirmişti. Fiyatların düşmesiyle birçok firmanın hatta bireylerin kullanmaya başladığı toplu mesajları kontrol altına almak isteyen TK, aracı firmaların satış esnasında kestiği faturalara ÖİV’nin yansıtılmamasını fırsat bilerek bir yasaklama kararı aldı. Mart ayında toplanarak karar alan TK, internet servis sağlayıcılarına faks çekerek toplu SMS satışı yapan sitelere erişimin yasaklanmasını istedi. Mahkeme kararı olmadan sitelere erişim yasaklanamayacağı halde faksla gelen bir yazıyı görerek harekete geçen internet şirketleri, şimdiye kadar savundukları ‘özgürlükçü’ söylemlerle çelişen bir adım atarak yazıda belirtilen 8 web sitesine erişimi durdurdu. Piyasada toplu SMS hizmeti veren en büyük şirketlerin sitelerine erişimin TK’nın yazısı yüzünden durdurulduğunu anlamak ise günler sonra mümkün oldu. Çünkü SMS satışı yapan firmaların hiçbirine bu yönde bir bilgi gönderilmemişti.

Sitesi yasaklanan şirketler ise çare olarak ikinci bir site daha kurarak hem hukuka müracaat etti hem de TK’nın tutumu için çözüm yolu aramaya başladı. Toplu SMS satışının aracı firmalar tarafından yapılamayacağına hükmeden TK, sektörün uzmanlarını hayrete düşürdü. Cep telefonu için kontör kartı satan dükkanlara benzer şekilde SMS hizmeti satmanın aynı şey olduğunda birleşen uzmanlar, yasaklamanın arka planında cep telefonu operatörlerinin rekabeti olduğunu ortaya çıkardı. Web sitesi yasaklanan firmaların ağırlıklı olarak Avea ve Vodafone ile çalışmasına bozulan Turkcell’in şikayet için sürekli TK’nın kapısını aşındırması yüzünden yeni bir düzenlemeye gidildiği anlaşıldı. Kendisinden daha cazip fiyat veren Avea ve Vodafone’a kızan Turkcell, sektördeki hakim pozisyonunu yine kötüye kullanarak rekabetin durmasına neden oldu. Tartışmaların ardından, sektörü düzenlemekle yetkili kurum olan TK, toplu SMS hizmetinin direkt olarak operatörler tarafından verilebilmesi için altyapı düzenlemesi yapılması gerektiği yönünde talimat verdi. 15 Ekim tarihine kadar yeni sisteme geçilmesini isteyen TK, bu tarihten itibaren toplu SMS kullanıcılarının ödemeyi direkt olarak operatörlere yapacağını ilân etti. Aracı firmaların ise, TK’nın şart koştuğu sözleşmeleri toplu SMS kullanacak olan firmalara imzalatıp operatörlere teslim etmeleri karşılığında cüz’i bir komisyon alabileceği duyuruldu. Önceki sistemde, operatörle sıkı pazarlık yaparak 5-10 milyon SMS satın alıp kendi belirlediği fiyat tarifeleriyle parça parça satıp para kazanan aracı kurumlar, yeni durum itibariyle operatörlerin evrak takipçisi haline dönüşmekten rahatsız. Bir günde, müşterilerinin tümünü kaybettikleri için büyük zarar içine girenler de yok değil. Eski müşterileri tek tek dolaşıp, TK’nın yeni düzenlemesini anlatarak fiyatları iki katına çıkaran operatörlerin sözleşmelerini imzalatmak, şimdiye kadar 5-10 kişi ile internet üzerinden faaliyet gösteren şirketler için imkansız bir durum. Operatörlerin öngördüğü komisyon oranının çok düşük olması nedeniyle mevcut istihdamın giderlerini karşılayamayacak duruma gelen firmaların, kapı kapı dolaşacak pazarlama elemanları çalıştırma ihtimali de sözkonusu değil.

Operatörler cephesinde de ciddi bir sıkıntı mevcut. Turkcell, yeni sisteme hemen hazırlandı. Vodafone ise 15 Ekim’de hazır olacağını düşündüğü sistemi yetiştiremediği için süreyi son kez 1 Kasım’a uzattı. Avea ise, müşterilere sanal numara tahsis edip aylık SMS miktarına göre tek tek fatura kesmenin bir mantığı olmadığı için herhangi bir adım atmayarak beklemeye geçti. Yani, şimdilik toplu SMS pazarının dışında kalmayı tercih etti.

Cep telefonu operatörleri arasında 3G (3.Nesil) lisans ihalesinin iptali ile başlayan kavga toplu SMS’ler ile devam ediyor. Bu kavga, yavaş yavaş yazılı mesajların yerine geçmeye çalışan MMS’lerin (Resimli ve sesli mesaj) çok yakında toplu olarak gönderilmeye başlanması ile daha da kızışacak.

SİSTEM DEĞİŞTİĞİ İÇİN MAĞDUR OLAN FİRMALAR

Hasan Yaşar (Ejder Bilişim)

2004 yılında kurulan HitSMS.com üzerinden satış yapan firma, yasaklama sonrasında www.smsal.com adresini kullanıma açtı. Sektörün en büyük oyuncularından Mobildev’in bayisi olarak çalışan firma, Google’da yapılan aramalarda üçüncü sırada yer alıyor.

Alp Balaban (Balaban Yazılım)

2004 yılında 150 bin dolarlık yatırımla kurduğu toplu SMS gönderim sistemini SMSexplorer.com adresinden yürütüyor. Yasaklanan siteler arasında değil, ancak yeni düzenleme nedeniyle zararda. 3 yılda 52 bin TL vergi ödeyen firma, 2600 müşterisinin ayda yaklaşık 10 milyona ulaşan cep mesajına aracılık ediyor. Firma, Türkiye’deki sistemin çıkmaza girmesi nedeniyle dünya pazarına açılacak ve Clickatell.com işbirliği ile tüm dünyaya hizmet verecek.

Sonsurat.com (Sürat Teknoloji)

Ağırlıklı olarak eğitim sektörüne toplu SMS hizmeti veren firma, aylık 7-10 milyon mesaj gönderimi için Vodafone ile çalışıyordu. Telsim zamanından beri devam eden yüklü alımları sayesinde müşterilerine düşük maliyetle SMS hizmeti sunan Sürat Teknoloji, sitesine erişim yasaklandığı için şu anda SMSvadisi.net adresinden hizmet sunuyor. Sürat Teknoloji, Vodafone’un kurumsal toplu SMS servislerini onayladığı dört firmadan biri.

Mobildev

Toplu SMS hizmeti veren ilk firmalardan biri. 2002 yılında faaliyete geçen Mobildev, 300’den fazla bayisiyle sektörde önemli bir yere sahip. Ayda 20 milyondan fazla SMS gönderimine aracılık ediyor.

Medyanet

Doğan Medya Grubu bünyesindeki Medyanet İletişim Reklam ve Pazarlama şirketi, internet reklamcılığı ve toplu mesaj hizmetleri sunuyor. Yasaklanan siteler arasında Medyanet de bulunuyor.