Dümbüllü İsmail kimdir?
[doğ. 1897 – öl. 5 Kasım 1973]
Osmanlı Dönemi’nden Cumhuriyet Dönemi’ne intikal eden Ortaoyunu ve Tulûat Tiyatrosu’nun en önemli şahsiyetlerinden olan Dümbüllü İsmail Efendi, 1315 (M. 1897)’de, Üsküdar’da, Selman Ağa Mahallesi’nde doğdu. Babası Zeynel Âbidîn Efendi, annesi Fatma Azîze [Muazzez] Hanım’dır. Eski adı “Ravza-i Terakkî” olan Üsküdar Terakkî Mektebi’nde eğitim hayatına başladı; ardından Toptaşı Rüştiye-Askerîsi’nde eğitimine devam etti; henüz üçüncü sınıf öğrencisi iken Ortaoyunu ve Tulûat Sanatı’na heves etmeye başladı. Bir “Sürre Günü” okuldan ayrılarak Üsküdar / Doğancılar semtindeki Dilküşâ Tiyatrosu’nda Komik-i Şehir Kel Hasan Efendi’yi seyretti ve bir daha okula dönmedi. Amatör olarak ilk kez, Üsküdar Kamer Tiyatrosu’nda, Komik Karagöz Hüseyin Efendi’nin yanında sahneye çıktı. Dönemin usta oyuncularından Kel Hasan Efendi’nin maslahatgüzârı Kâmil Efendi’nin “İspinink Palas” sahnesinde ilk kez seyredip Kel Hasan Efendi’ye tavsiye etmesi ve Kel Hasan Efendi’nin de, İspinink Palas sahnesinde seyredip beğenmesi ile Şehzâdebaşı’nda, Kel Hasan Efendi Kumpanyası’nda 20 lira maaşla çalışmaya başladı. Böylece profesyonel sanat hayatına başladı.
Kısa sürede kendisini İstanbul seyircisine sevdiren İsmail Efendi, “Dümbüllü Kuvarteti”ndeki rolünden dolayı halk arasında “Dümbüllü İsmail” olarak anılmaya başlandı. Tulûat Sanatı’nın ve geleneksel temellere dayalı Ortaoyunu’nun 20. yüzyılın son çeyreğine kadar taşınmasında büyük hizmetleri olan Dümbüllü İsmail Efendi, 40 yıl boyunca sürdürdüğü Anadolu turneleri ile de Geleneksel Türk Tiyatrosu’nda “Anadolu” olgusunun yerleşmesini sağladı.
5 Kasım 1973 Pazartesi günü İstanbul’da vefat etti. Cenazesi Karacaahmet Mezarlığı’nda çok sevdiği Annesinin yanına defnedildi.
Çevirdiği başlıca filmler
Memiş [1939], Harman Sonu (Köy Güzeli) [1946], Kılıbıklar [1947], Dümbüllü Macera Peşinde [1948], İstanbul Kazan Ben Kepçe [1965], Nasrettin Hoca [1965], Soytarı [1965], Afacan Küçük Serseri [1971], Nasrettin Hoca [1971].
G E N E L P R O G R A M
5 KASIM 2007 / PAZARTESİ
11.00 / Mezarlık Ziyareti [Karacaahmet Mezarlığı]
[Saat: 10.00’da Taksim AKM Önünden Otobüs Hareket Edecektir]
14.00–14.30 / Dümbüllü İsmail Efendi Resimleri ve Özel Eşyaları Sergisi
14.00 -14.30 / Açış Konuşmaları ve “Bir İstanbul Efendisi: Dümbüllü İsmail Efendi” Adlı Kitap ve CD’lerin Kamuoyuna Takdimi
SANATÇI DOSTLARININ DİLİNDEN İSMAİL DÜMBÜLLÜ
PANELİ
(Tarık Zafer Tunaya Kültür Merkezi)
Yöneten: Dr. Süleyman ŞENEL
1. Oturum [14.30 - 15.30]
Sedat DEMİR
Tacettin DİKER
Erol GÜNAYDIN
Orhan KURT
2 Oturum [15.30 - 16.30]
Halit AKÇATEPE
Yalçın AKÇAY
Zihni GÖKTAY
Metin ÖZDEN
3 Oturum [16.30 - 17.30]
İpek [DÜMBÜLLÜ] ÇINGAY
Mete ÇINGAY
Nurhan DAMCIOĞLU
Ateşböceği ERCAN
Müjdat GEZEN
Ara İkram
18.00 – 19.00 / Üsküdar Karagöz Tiyatrosu: ORTAOYUNU: “Ah Nigar Vah Nigar”
6 KASIM 2007 / SALI
İSMAİL DÜMBÜLLÜ VE
DÜNDEN GELECEĞE
GELENEKSEL TÜRK TİYATROSU SEMPOZYUMU
(Tarık Zafer Tunaya Kültür Merkezi)
Dümbüllü İsmail Efendi Oturumu
Oturum Başkanı: Prof. Dr. Şeyma GÜNGÖR
10.00 - 10.20 / Mevlüt ÖZHAN: Tulûat ve İsmail Dümbüllü
10.20–10.40 / Haşmet ZEYBEK: Geleneksel Türk Tiyatrosu, İsmail Dümbüllü ve Tulûat Oyunları
10.40 – 11.00 / Nail TAN: Geleneksel Türk Tiyatrosu Üzerine İsmail Dümbüllü Çağrışımları
11.00 – 11.20 / Ünver ORAL: Gelenek Tiyatromuzu Tanıyor muyuz?
11.20 – 12.00 / Cemal ÜNLÜ: Gelenek Son Bulurken Dümbüllü İsmail Efendi ve Ortaoyunu-Tulûat
Beraberliği [Dinletili Karşılaştırma]
12.00 – 12.20 / Soru-Cevap
12.20 – 12.40 / Serbest Kürsü
Kel Hasan Efendi Oturumu
Oturum Başkanı: Nail TAN
14.00 – 14.20 / Abdülkadir EMEKSİZ [Yard. Doç. Dr.]: Geleneksel Türk Tiyatrosunda Seyirci Odaklı
İcra Farklılaşması
14.20 – 14.40 / Alpay EKLER: Geleneksel Türk Tiyatrosunda Dil ve Konuşma Üslûbu
14.40 – 15.00 / Nurhan TEKEREK [Doç. Dr.]: Ortaoyunu'nda Çağdaş Özellikler
15.00 – 15.20 / Hayrettin İVGİN: Geleneksel Tiyatronun Geleceği İçin Neler Yapılmalıdır?
15.20 – 15.40 / Öcal OĞUZ [Prof. Dr.]: Geleneksel Tiyatronun Geleceği Hakkında
15.40 – 16.00 / Soru-Cevap
16.00 – 16.20 / Serbest Kürsü
Ara [İkram]
17.00 – 18.00 / Üsküdar Karagöz Tiyatrosu: ORTAOYUNU: “Kavuklu Bakkal”.
7 KASIM 2007 / ÇARŞAMBA
Abdurrezzak Efendi Oturumu
Oturum Başkanı: Prof. Şehvar BEŞİROĞLU
10.00 – 10.20 / Okday KORUNAN [Dr.]: Gelenekten Evrensele Yolculukta Medeniyet Kavramı
10.20 – 10.40 / Önder PAKER [Yard. Doç. Dr.]: Çağdaş Türk Halk Tiyatrosunda Geleneksel Öğeler
11.00 – 11.20 / Nebi ÖZDEMİR [Doç. Dr.]: Geleneksel Türk Tiyatrosu ve Medya
11.20–11.40 / Üstün İNANÇ: Geleneksel Türk Tiyatrosunu Çağdaş Tiyatroyla Buluşturmak
10.40 – 12.00 / Süreyya KARACABEY [Dr.]: Geleneksel Tiyatro ve Bugün
12.20 – 12.40 / Adnan TÖNEL [Dr.]: Dünden Geleceğe Geleneksel Türk Tiyatrosu’nda Eğitimin Rolü
12.40 – 13.00 / Soru-Cevap
12.00 – 12.20 / Serbest Kürsü
Kavuklu Hamdi Efendi Oturumu
Oturum Başkanı: Prof. Dr. Saim SAKAOĞLU
14.00 – 14.20 / Şeyma GÖNGÖR [Prof. Dr.]: Geleneksel Tiyatroyla İlgili Kaynak Yönüyle: “İstanbul Meddah Hikâyeleri”
14.20 – 14.40 / Saim SAKAOĞLU [Prof. Dr.]: Konya’da Köy Seyirlik Oyunları
14.40 – 15.00 / Şehvar BEŞİROĞLU [Prof.]: Geleneksel Türk Tiyatrosu’nda Kadın Müzisyenler
15.00 – 15.20 / Süleyman ŞENEL [Dr.]: Dümbüllü İsmail Efendi Anlatılarına Göre: Müzik Geleneğimiz Bakımından Ortaoyunu ve Tulûatta İstanbul Olgusu ve Anadolu Çağrışımları
15.20 – 16.00 / Kubilay DÖKMETAŞ: Ortaoyunu / Tulûat Müzikleri Taşplâk Dinletisi
16.00 – 16.20 / Soru-Cevap
16.20 – 16.30 / Serbest Kürsü
Genel Değerlendirme:
[16.30 – 17.15]
Prof. Dr. Saim SAKAOĞLU
Prof. Dr. Şeyma GÖNGÖR
Prof. Dr. Öcal OĞUZ
Doç. Dr. Nurhan TEKEREK
Doç. Dr. Nebi ÖZDEMİR
Ara İkram
18.00 – 19.00 / Ortaoyunu, Kanto ve Karagöz Müzikleri Konseri
Solistler: Sinem ÖZDEMİR - Cengizhan SÖNMEZ
Saz Sanatçıları: Gözde Çolakoğlu [Kemençe], Gonca Girgin TOHUMCU [Kanun] Ahmet TOHUMCU [Ud] Erhan KORAL [Def]
| 
