Jeoloji Mühendisleri Odası Kayseri İl Temsilcisi Adnan Evsen, Van'da yaptıkları incelemelerin sonuçlarını açıkladı. Evsen, bölgede binaların yönetmeliğe uygun yapılmadığını belirterek, "Betonların dozları çok düşük, elle bile kırılabiliyor" dedi.

     Van'da meydana gelen 7,2 büyüklüğündeki deprem sonrasında Kayseri'deki bir grup gönüllü ile birlikte deprem bölgesinde 3 gün boyunca incelemelerde bulunduklarını anlatan Evsen, "Erciş ilçesinde 5-7 kat arası 92 adet yapının yerle bir olduğu, Van merkezinde ise 12 adet binanın enkaza dönüştüğü yerinde görüldü. Van'da meydana gelen deprem sonrasında, Acil ve Afet Durum Yönetimi Başkanlığı tarafından devam eden ön hasar tespit çalışmalarında yaklaşık 8 bin 696 hane incelendi. 5 bin 270 hane 'oturulamaz', 3 bin 446 hane de 'hasarlı, oturulur' olarak tespit edildi" diye konuştu.

     Yapılan incelemelere göre, depremde bu kadar ağır oranda zayiat verilmesinin en temel sebebinin yapı stoku olduğunun altını çizen Evsen, "Yapı stoklarının 1. derece deprem bölgesinde oluşacak olan depremlere dayanıklı olarak imal edilmediği bir kez daha ortaya çıkmıştır. Van merkezinde, Tatvan'da ve Erciş'te genel olarak temel ve zemin etütlerinin yapılmadığı, zemin etütlerini sadece formal bir durumu yerine getirmek için statik projenin altlığı olarak birkaç sayfa metin şeklinde yapı ruhsatiyesi almak amacıyla düzenlendiği intibaı oluşmuştur" diyerek incelemenin sonuçlarını şu şekilde açıkladı: "Yıkılan binaların genellikle inşaat ve müteahhitlik hizmetlerinin çok zayıf olduğu, inşaatlarda kullanılan demir, beton ve diğer aksamların depreme dayanıklı yapıların oluşturulması yönünde çıkarılan yönetmeliğe uygun olmadığı, kontrol ve denetimlerin olmadığı, genellikle bu tür eksikliklerin olduğu binaların yıkıldığı görüldü.

     Ayrıca, inşaatta kullanılan betonların dozlarının oldukça düşük olduğu, el ile yapılan bir zorlamada dahi elin içinde kırılabildiği, betonda kullanılan kum ve çalıların yeterli dayanımı sağlayacak olan uygun granülometrideki kum çakıl olmadığı, bunun yerine Van gölü çevresinden alınan kum ve çakılın herhangi bir eyleme veya yıkamaya tabi tutulmadan direk betonda kullanıldığı ilk gözlemler arasında yer almaktadır. Bunun dışında, blok şeklinde yıkılan binaların, bina yapımında bir sorun olmamakla birlikte, yapı temeli ile sorun olduğu, zemin etütlerinin yapılmadığı veya yapılmış olsa bile bina ile zemin penetrasyonunu sağlayacak şekilde inşa edilmediği görülmüştür. Ayrıca 2001 yılında çıkarılan 4708 Sayılı Yapı denetimi Hakkında Kanun ve Uygulama Yönetmeliği hükümlerine hiçbir şekilde uyulmadığı da yapılan görüşmelerden anlaşılmaktadır."

     Evsen, Yapı Denetimi Hakkında Kanun ve Uygulama Yönetmeliğinde revizeye gidilmesi ve jeoloji mühendislerinin yapı denetim kuruluşlarında kilit personel olarak görev almalarının sağlanması gerektiğini vurguladı. Yasal yönetmeliklerin sulandırılmaması gerektiğinin altını çizen Evsen, "Yasa ve yönetmeliğin eksik ve zayıf taraflarını delmek yerine güçlendirmek ana görevimiz olmalıdır" ifadelerini kullandı.