Dişçi koltuğunu andıran bir iskemleye oturuyorsunuz ve bir psikiyatrist başınızın üzerine metal bir bobin yerleştiriyor. Hızlı manyetik vurular saçlı derinize ve kafatasınıza nüfuz ediyor ve sol prefrontal korteksinizde hafif bir elektrik akımı oluşturuyor. Kısaca TMU olarak bilinen, transkraniyal manyetik uyarım tedavisi, yaklaşık 40 dakika sürüyor ve dört ila altı hafta süreyle her gün uygulanıyor. Siz de majör depresyondan şikayetçiyseniz, bir kaç hafta içerisinde kendinizi daha iyi hissetmeye başlıyorsunuz. 

"Biz bu yöntemle mizaç, uyku, iştah, enerji düzeyinde düzelme olduğunu, iyimserlik ve öz güvenin yerine geldiğini gördük." diyor Columbia Üniversitesi, Beyin uyarım departmanı başkanı, psikiyatrist Sarah Lisanby.

Bu ayın başlarında Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) en az bir antidepresana yanıt vermemiş hastalarında tedavisinde, Malvern, Neuronetics Şirketi tarafından üretilen, NeuroStar adındaki TMU sistemine onay verdi. Her sene A.B.D.'deki erişkinlerin yaklaşık % 5'i majör depresyondan yakınıyor. Ve bu kişilerin %40'ı psikoterapi veya ilaçlardan yeterince fayda görmüyor.

Başka tedavilerden sonuç alamamış kişiler için, TMU henüz her derde deva değil. A.B.D., Kanada ve Avustralya'da 23 bölgede, 325 hastanın katıldığı klinik bir çalışmada, TMU uygulanan kişilerin sadece %24'ü düzeldi. Fakat bu oran plaseboya verilen yanıtın iki katıydı. Çoğunlukla saçlı deri iritasyonu ve baş ağrısı gibi, hafif yan etkilere yol açmaktadır. Bazı antidepresan tedavilerinde görülen, kilo alımı ve cinsel yan etkiler mevcut değildir. Ve şiddetli depresyon tedavisinde kullanılan elektrokonvülsif tedavinin (EKT) aksine, hastalar uyanık bir haldedir ve anesteziye gerek duyulmaz. EKT'de bazen görülen konfüzyon veya hafıza kaybı söz konusu değildir.

DEPRESYON BİTİYOR
 
TMU ile birlikte psikiyatrik bozuklukların tedavisinde yeni bir dönem başlamış oldu. Son teknoloji görüntüleme tekniklerini kullanarak, bilimadamları artık depresyonu beyinde görebiliyorlar. Ve bazı bilim adamları depresyonda düşünme ile ilişkili korteks alanları ile limbik sistemdeki emosyonel alanlar arasında bir dengesizlik olduğunu öne sürüyorlar. South Carolina tıp fakültesinden psikiyatrist Mark George bu konuda şunları ifade ediyor; "Karşınıza bir yılanın çıktığını hayal edin. Limbik sisteminiz bunu bir tehdit olarak kaydeder. Fakat sonrasında korteksiniz bunun zararsız olduğunu fark eder ve cevabı yatıştırır. İşte bu denge depresyonda ortadan kalkıyor. TMU sayesinde korteksi uyarabiliyoruz ve zaman içerisinde bu dengeyi yeniden sağlıyoruz. Kimi zaman konuşma terapisi de aynı işlevi görebiliyor." diyor TMU uygulamasının öncülerinden Dr. George.  

Ne yazık ki bazı hastalarda ne konuşma terapisi ne de ilaç tedavisi işe yarıyor. Gerçek isminin kullanılmasını istemeyen "Joe" 1980'lerde şiddetli depresyona yakalanana kadar başarılı bir yazarmış. İntihara eğilimli olan Joe defalarca hastaneye yatırılmış. Her çeşit antidepresanı denemiş. Kendi deyimiyle "Bunlar günde18 saat uyumama yol açıyordu. Yapmak istediğim tek şey ölmekti."

İŞE YARIYOR

TMU çalışmasına katılma konusunda psikiyatristi Joe'yu oldukça desteklemiş. "İşe yarayan tek şey bu oldu" diyor Joe. "Altı hafta içerisinde, depresyondan eser kalmadı." Kendisi artık ilaç kullanmıyor, fakat haftada bir TMU tedavisi görmeye devam ediyor.

TMU uygulaması henüz başlangıç aşamasında. Öneren kişiler bile, bir antidepresana yanıt vermeyen hastaların TMU kullanımına geçmeden önce bir başka ilacı denemeleri gerektiğine dikkat çekiyorlar. Şimdilik, sadece bir kaç A.B.D. merkezi bunu önermeyi düşünüyor. Henüz sigorta kapsamına girmiş değil.

Daha hafif düzeyli depresyon için TMU henüz test edilmedi. Uzmanlar etki süresinden emin değiller. Dr. George sponsorluğunu National Institutes of Health'in yaptığı, bir başka klinik çalışmayı başlamak üzere. Çalışmada farklı doz ve tedavi süreleri ve hangi hastaların en fazla fayda göreceği ele alınacak.

Bu arada, bilim adamları şizofreni, post-travmatik stres bozukluğu ve migren tipi baş ağrılarıyla mücadele etmede ve antidepresan tedavisi gören, daha yüksek suisidal risk altındaki ergenlerde depresyonu alt etmede TMU'nun fayda sağlayıp sağlayamacağını araştırıyorlar. Neuronetics'den araştırma desteği almış olan Dr. Lisanby yeni bir dizi terapötik müdahaleyi başlatma aşamasında olduklarını belirtiyor.

TÜRKİYE’DE DURUM
TMU tedavi yöntemi 4 yıldan buyana Prof. Dr. Nevzat Tarhan ve uzman ekibi tarafından Memory Center Nöropsikiyatri Merkezi ve NPİSTANBUL Nöropsikiyatri Hastanesinde başarı ile uygulanmaktadır. Alınan bilgiye göre dirençli vakalarda kullanılan TMU tedavisinden yüz güldürücü sonuçlar alınmaktadır.

TRANSKRANİYAL MANYETİK UYARIM TEDAVİSİ (TMU) PROTOKOLÜ

NPİSTANBUL Nöropsikiyatri Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. Ahmet Muhtar Şengül TMU uygulamalarının protokolünü maddeler halinde anlattı:
1.TMU yeni nöropsikiyatrik tedavi tekniklerinden birisidir. Tedaviye dirençli nöropsikiyatrik vakalarda hekimin istediği ile uygular.
2. Seanslara başlamadan önce ilk seansta hastanın tansiyon ve nabzı ölçülür, QEEG çekilip çekilmediği kontrol edilir, kayıtlara işlenir, gerekli belgeler verilir imzalatılır.
3. Nadir de olsa epilepsi nöbet riski olduğu için ambu cihazı dahil gerekli önemler alınır.
4. Seansın başlangıcında hekimin hangi hemisfer, hangi frekans ve kaç atım (puls) uyarı verileceğine dair talimatı alınır.
5. İlk seansta treshold'u belirlemek için sol paryetele uyarı verilir, Sağ kolda kasılma alındığında %10 fazlası ile 'power' ayarlaması yapılır. Hekim isterse bu ayarlamaları değiştirir.
6. Hastanın başına hijyenik amaçlı tek kullanımlık bere takılır.
7. Belirlenen bölgeye göz ve kulak korunarak uyarı verilir.
8. Tedavi süresince hasta yalnız bırakılmaz. Tedaviyi hekim ve/veya eğitimli sağlık personeli yapabilir.
9. Tedavi öncesi hasta ve yakınlarına bilgilendirilmiş "Uygunluk onay formu" verilir ve okuduğuna dair imza alınır.
10. Hekim TMU tedavisi ile ilgili beklenen fayda ve muhtemel risklerle ilgili tedavi öncesi bilgilendirmeyi yapmak zorundadır.
11. Seans bittikten sonra daha sonraki oturumların planlanması hasta veya yakınlarına verilir.
12. TMU ilaç tedavisi ile birlikte kullanılabilir.
13. Gebelerde ve emzirenlerde kullanılabilir, vücut pili olanlarda 60 cm mesafe önerilir.
14. Toplam seanslar bittikten sonra 12 saat önceden ilaç kesilerek 2. QEEG çekilir. Bu QEEG birinci çekimin devamı niteliğindedir (Hastaya finansal olarak yansıtılmaz).
15. Seanslar bittiğinde ve QEEG çekildikten sonra hekim tedavi sonucunu değerlendirir.

KANADA MİND CARE KLİNİĞİNDE YAPILAN ÇALIŞMALAR
Kanada’da MindCare Merkezleri klinik bazda 300’ün üzerinde hastaya TMU uygulaması yaptı. Hastalarının üçte ikisinden fazlasının TMU tedavisine anlamlı olarak cevap verdiğini klinik verilerle ortaya koyan MindCare bu konudaki hastaların cevaplılık oranlarını ve hasta öykülerini aktardı.