İstanbul Lisesinden iki Türk gencinin geliştirdiği robotlar, Intel-ISEF'in ABD'de düzenlediği ve 56 ülkeden bin 563 öğrencinin katıldığı ''Uluslararası Gençler Bilim ve Mühendislik Yarışmasında'' üçüncülük ödülüne layık görüldü.
İstanbul Lisesi öğrencileri Erdem Başeğmez ve Murat Aslan'ın ''altı ayaklı örümcek'', ''iki bacaklı'' ve ''tekerlekli'' robotların hareketlerinde, elektrik motoru yerine nikel ve titanyum tel kullanarak bir ilke imza atmaları, ABD'li jürinin de büyük beğenisini topladı.
AA muhabirine bilgi veren projenin tasarımcılarından Erdem Başeğmez, ABD'nin Reno kentinde 9?15 Mayıs 2009 tarihleri arasında düzenlenen yarışmada Türkiye'den katılan ekipte yer aldıklarını dile getirdi.
Küçük robot tasarımlarında genelde elektrik motorlarının kullanıldığını, ancak bu motorların çok ağır ve büyük hacimli olduklarını aktaran Başeğmez, ABD'deki yarışma için tasarladıkları üç ayrı robotun hareketlerini yalnızca nikel ve titanyum tel kullanarak geliştirdiklerini bildirdi.
Nikel ve titanyumun ısıtıldığında daha küçük yapı haline geldiğini ve ortaya bir kuvvet çıktığını belirten Başeğmez, bu kuvveti robotların hareketini sağlamada kullandıklarını belirterek, ''Bu özelliği ile nikel ve titanyum alaşımının mikro ölçeklerde kullanılmaya en uygun aktivatör olduğunu iddia ettik'' diye konuştu.
Başeğmez, projeleriyle ilgili şu bilgileri verdi:
''Biz elektrik motorlarını geliştirmek yerine farklı bir yöntem kullanmayı düşündük. Nikel-Titanyum ise çok hafif olmasının yanı sıra boyutlarına oranla güçlü ve çok az yer kaplayan bir materyal. Bu alaşımın sadece bir kaç atomuyla bile küçük boyutlarda mikro ölçekli uygulamalarda hareket sağlamak mümkün. Bu sonuç elektrik motorlarından beklenmiyor. Projedeki amaç robotların farklı hareket sistemlerinde, doğrusal, dairesel veya denge sistemleri gibi basit hareket sistemlerini sadece nikel-titanyum kullanarak geliştirmek.''
ÜÇ ROBOT DA NİKEL-TİTANYUM ESASLI
Başeğmez, yarışma için geliştirdikleri ''altı ayaklı örümcek'', ''iki bacaklı'' ve ''tekerlekli'' robotların nikel ve titanyum esasına dayandığını belirterek, ''Elektrik motorları ile çok küçük boyutlarda altı ayaklı örümcek robot yapamazsınız. Geliştirdiğimiz bu robotlar belki elektrik motorlarıyla karşılaştırıldıklarında daha yavaş hareket ediyorlar, ama bunlara ileride çok daha etkin özellikler kazandırılacak'' dedi.
Asıl amaçlarının nikel ve titanyum kullanarak, bir gramın altında çok küçük ve çok daha fazla hareket kabiliyeti olan robotlar yapmak olduğunu dile getiren Başeğmez, robot tasarımları hakkında şöyle konuştu:
''Geliştirdiğimiz algoritmalarda robotlara çok sayıda hareket özelliği kazandırdık. Örneğin var olan örneklerde robotun altı ayağı teker teker ve havaya kaldırılamadan kontrol ediliyordu. Oysa biz robotların ayaklarını da havaya kaldırdık ve çok daha fazla adımlar atmasını sağladık.
Tekerlekli modelimizde ise, sadece nikel ve titanyumla dairesel hareketler kazandık. Bu ilk kez denenen bir çalışma. Robotta tekerleklerini nikel ve titanyum kullanarak 90'ar derece dönmesini sağladık. Yeni modellerimizde de çok daha ileri özellikler katmaya çalışıyoruz.
Çok ağır olan iki bacaklı robotlarda da aynı yöntemle çok daha hafif ve hareketli robot tasarlamaya çalıştık. Burada çok başarıya ulaşamasak da araştırmalarımız sürüyor.''
Yarışmanın ardından tasarımına başladıkları yeni robot modellerinde de çok daha az nikel ve titanyum kullanarak robotların hareket özelliklerini geliştirmeyi sürdürdüklerini dile getiren Başeğmez, yarışmada kendisini etkileyen bir olayı da şöyle anlattı:
''Yarışmada, jüri üyelerinden bazıları şekil hafızalı alaşımlar yani nikel titanyum türü alaşımlar konusunda uzmandı. Nikel ve titanyum bugüne kadar genelde bazı tıbbi uygulamalarda ve sadece altı ayaklı örümcek robotta kullanılmış. Bunun dışında bunları kullanarak dairesel hareketler geliştirilmemiş. Bu nedenle de jüri üyelerinin projemizle ilgili 'Nihayet biri bunu düşünmüş ve bu aşamaya getirmiş, biz de bunu bekliyorduk' sözleri bizi çok etkiledi. Hatta yarışmanın sonunda bekleyip yanımıza gelerek bizleri tebrik ettiler.''
| 
