AK Parti hükümetinin İslam dünyası ile kurduğu sıcak temas ve Ortadoğu ülkelerinde hayranlıkla izlenen Türk dizileri turizmde yeni bir dönem başlattı.

Başbakan Erdoğan'ın Davos çıkışı da Arapların Türkiye ilgisine neden oldu. Ekonomik kriz, domuz gribi gibi olumsuz şartlara rağmen Arap turist sayısı geçen yıla göre yüzde 30 oranında arttı. Yılın ilk 6 ayında 500 bin Arap turist geldi. Bu rakamın 1 milyona ulaşması bekleniyor.

Boğaz gezisi için tekne Kabataş İskelesi'nden hareket ediyor. 200'den fazla Arap turist teknede yerini almış. Tur rehberi Haşim Süngü, elinde mikrofonu yolculara Boğaz ve tarihî yapılar hakkında bilgiler aktarıyor. Valide Sultan Camii'ni anlatıyor önce. Sırada Dolmabahçe Sarayı var. Tur rehberinin Arapça yaptığı konuşmada "Reis-ül Vüzera Tayyip Erdoğan" sözü kulağıma çalınıyor. Rehber daha sözünü bitirmeden teknede bir alkış tufanı kopuyor. Şaşkın gözlerle olan biteni anlamaya çalışırken Karnak Travel'in sahibi Serdar Aliabet, "Rehber arkadaş Dolmabahçe Sarayı'nda Tayyip Erdoğan'ın çalışma ofisi olduğunu söyledi. Alkışlar Başbakan'ımıza." diyor. Tekne Ortadoğu ülkelerinde hayranlıkla izlenen Gümüş dizisinin çekildiği Abud Efendi Yalısı'nın önünden geçerken bütün Arap turistler ellerinde kameralar, fotoğraf makineleri teknenin sol tarafına yöneliyor...

AK Parti hükümetinin İslam ülkeleri ile yakınlaşma çabası ve Başbakan Erdoğan'ın Davos'taki "one minute" çıkışı Türkiye'nin bu bölge nazarında yıldızını parlattı. Türk dizilerinin bu ülkelerde gördüğü ilgi de Arap turistleri Türkiye'ye çekmek için bir fırsat oldu. Son 5 yıldır Ortadoğu ve Körfez ülkelerinden gelen turist sayısı düzenli olarak artmakta. Geçen yıl ocak-haziran döneminde Kuveyt'ten gelen turist sayısı 6 bin iken 2009'da rakam 9 bine yükselmiş. Artış yüzde 45'in üzerinde. Fas'tan 27 bin turist gelmiş. Geçen yıla göre artış oranı yüzde 50. Suudi Arabistan'dan ise gelen turist sayısı 15.500. Geçen yıla göre artış oranı yüzde 31.29.

Bu artışta devlet ve turizm şirketleri bazında tanıtım ve reklam faaliyetleri de etkili oldu. Kültür ve Turizm Bakanlığı Tanıtma Genel Müdürü Cumhur Güven Taşbaşı, Davos çıkışının ardından Turistik Otelciler, İşletmeciler ve Yatırımcılar Birliği ve Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TURSAB) işbirliğinde Halep, Şam, Beyrut, Amman, Dubai, Tahran ve Bahreyn'de workshoplar düzenledikleri bilgisini veriyor. Taşbaşı, "Bu girişimler sonucu Arap ülkelerinden ülkemize olan talepte yaklaşık yüzde 30 artış yaşandı." diyor.

1 milyon Arap turist geliyor

Karnak Turizm'in sahibi Serdar Aliabet, geçen yıl yaklaşık bir milyon Arap turistin Türkiye'ye geldiğini söylüyor. "Son beş yılla kıyaslandığında yüzde yüz oranında artış var." diyen Aliabet, 350 milyonluk Arap dünyası için 1 milyon rakamının aslında komik olduğunu belirtiyor. Türkiye en çok turisti 5 milyonla Almanya'dan alıyor. Bunu 3 milyon turistle Rusya takip ediyor. Babası Suriyeli olan Aliabet, ekonomik krize ve domuz gribine rağmen Ortadoğu ve Körfez ülkelerinden Türkiye'ye getirdiği turist sayısını yüzde 35 oranında artırmış. Aliabet, Davos hadisesinden sonra Antalya'da turizmcilerle, Ortadoğu'dan gazetecilerin bir araya geldiği workshop düzenlediğini anlatıyor, "Beş günlük toplantıda bağlantılar kuruldu. Ülkenin tanıtımı yapıldı." diyor. Aliabet, Arap ülkelerinde popüler olan Gümüş dizisinin çekildiği Kandilli'deki Abud Efendi Yalısı'nı geçen yıl kiralamış. Yaklaşık 11 bin Arap turist kişi başı 50 dolar ödeyerek yalıyı görmeye gelmiş.

Heysem Travel'in sahibi Ayman Maslamani de, Gazze olaylarında Türkiye halkının tutumunun ve Başbakan'ının çıkışının Arap turistlerin ülkemizi tercihlerinde etkili olduğunu ifade ediyor. Maslamani'ye göre 11 Eylül olaylarından sonra Avrupa'nın Arapları dışlaması ve vize kolaylığı, Arapların tatillerini Türkiye'de geçirmeleri için bir başka etken. Maslamani geçen yıl yüzde 50 oranında artış yaşandığını bu yıl ise bu rakamı yakalayamadıklarını söylüyor. Sebep olarak ise domuz gribi ve Türkiye'deki kene vakalarını gösteriyor. Ramazan'ın ağustos ayına denk gelmesi de bu beklentinin karşılanamamasının bir başka nedeni. Türk dizilerinin turizmdeki bu hareketlilikte payı büyük. Maslamani, "Emrah'ın başrolünde oynadığı Kınalı Kar dizisinin çekildiği Cumalıkızık'a turlar düzenliyoruz. Haftada bin kişi Cumalıkızık'ı geziyor." diyor.

En çok turist Suriye'den

Bu yılın ocak-haziran dönemi rakamlarına göre Türkiye'ye en çok Arap turist Suriye'den (179.717 kişi) geldi. Bunu Irak (114.730) ve Cezayir (36.903) takip ediyor. Daha sonra Ürdün, Mısır, Tunus, Fas, Libya şeklinde sıralanıyor. Ortadoğulu turistlerin ortalama tatil süreleri uzun. Çoğu Arap ailesiyle birlikte geliyor. Muhafazakar aile yapısına sahipler. En az bir hafta kalıyorlar. Çoğu beş yıldızlı otellerde konaklıyor. Tatil için ayırdıkları para miktarı ve alışveriş harcamaları yüksek. Bir Arap turist haftada ortalama 3 bin dolar harcıyor. Avrupalılarda ise bu rakam 600 dolar civarında. Arapların öncelikli tercihi İstanbul. Bursa, Yalova, Abant ve Sapanca da ilgi gören yerlerden. Son yıllarda Karadeniz yaylalarına, özellikle Uzungöl'e Arap ilgisinden söz etmek mümkün. Deniz için daha çok Antalya ve Marmaris tercih ediliyor.

Sultanahmet'e ve Boğaz'a hayranlar

İstanbul'a turla gelen Arap turistler bir haftalık rehberlik ve konaklama için 1000 ile 1500 dolar arasında ücret ödüyor. Yeme içme ve alışveriş harcamaları bu rakama dahil değil. Bu bir haftalık turda önce Sultanahmet ve çevresi geziliyor. Birçok Arap turist Topkapı Müzesi ziyaretinde hayranlığını ifade etmeden duramıyor. İkinci gün boğaz turu var. Üçüncü günün çoğu Adalar'da geçiyor. Yalova'daki termal kaplıcalar da Arapların uğrak yerlerinden. Bursa'da teleferik turu ve mangal partisi var.

Otellerde Arapça menüye girdi

Dünyada yaşanan ekonomik kriz turizm gelirlerini düşürdü. 2009 yılı 2. dönem turizm geliri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9,6 oranında azalarak 4 milyar 243 milyon 545 bin 107 dolar oldu. Oteller ve alışveriş merkezleri de krizi en az hasarla atlatmak için Ortadoğu ülkelerinden gelen turistlere özel ilgi göstermeye başladı. İstanbul'a iş seyahati için gelenlerin yüzde 40 oranında düştüğünü kaydeden Hilton İstanbul, Conrad ve Hilton Parksa İstanbul Bölge Genel Müdürü Armin Zerunyan, "Bu açığı, Ortadoğu pazarıyla kapatmaya çalışıyoruz. Başbakan'ın, 'One minute' çıkışı ve Türk dizilerinin etkisiyle Ortadoğulu turistin Türkiye'ye ilgisi arttı. Otellerimizde, Arapça menü ve Arap kanallarını öncelikli yaptık." diyor. Armin Zerenyan (Ocak- Haziran 2009) döneminde bu ülkelerden gelen misafirlerin sayısının beklentilerinin altında olduğunu ancak temmuz-ağustos dönemi ve yılın ikinci yarısı için umutlu olduğunu ifade ediyor.

Sultanahmet ve Sirkeci'deki Golden Horn Otelleri'nin sahibi Selami Yaşık da müşterilerinin yaklaşık yüzde 40'ını Arapların oluşturduğunu söylüyor. Otelde Dubai'den, Suriye'den, Suudi Arabistan'dan, Birleşik Arap Emirlikleri'nden, Katar'dan müşteriler var. Petrol zengini Arap turistlerin, otellerini tercih ettiklerini belirten Yaşık, müşteriler içinde ilk kez gelenlerin çoğunlukta olduğuna dikkat çekiyor. "One minute çok etkili oldu. Araplar Tayyip Bey'e sevgilerini her fırsatta dile getiriyorlar." diyor.

AVM'lere Arap turist akını

Arapların alışverişi çok sevdiği biliniyor. Alışveriş merkezleri de bu pazardan pay alabilmek için birbiriyle yarış halinde. Cevahir AVM, Galleria, İstinye Park ve Zeytinburnu Olivium tur şirketleriyle anlaşarak Arap turistleri alış veriş merkezine çekiyor. Turist trafiğinde Cevahir AVM'de yeni hizmete sokulan ve sadece havaalanlarında sunulan Taxfree ofisinin etkisi yüksek. Taxfree ofisi sayesinde AVM'de alışveriş yapan turistlere, ödedikleri tüm vergiler anında iade ediliyor. İstanbul Cevahir AVM'ye temmuz ayının ilk haftasında gelen yaklaşık 20 bin turistin yüzde 82'sini Arap turistler oluşturuyor. Olivium Outlet'i 2009 yılının başından bugüne kadar toplam 55.000 turist gezmiş. Gelen yabancı misafirlerin % 80'i Ortadoğulu. Her turist 20 dolar ile 20 bin dolar arasında harcama yapıyor.

'Çok güzel bir hareketti'

Araplar Türkiye'den gördüğü ilgiden çok memnun. Ömer Sneij ve Leyla Mardash çifti kızları Sara ile birlikte gelmişler İstanbul'a. Suriyeli olan Ömer Bey Dubai'de mühendis olarak çalışıyor. Onların da Türkiye'ye ilk gelişleri. Diziler İstanbul'a gelmelerinde etkili olmuş. "İstanbul'un bu kadar güzel olacağını hiç düşünmemiştik." diyor Suriyeli çift. Sözü Tayyip Erdoğan'a getirip "İftihar ettik. Arap olmamasına rağmen o davranışta bulunması bizi çok mutlu etti." diyorlar.

Mohan Ridah ve Lama Tarabein çiftinin Türkiye'ye ikinci gelişleri. Sultanahmet'i, Boğaz'ı ve Kapalıçarşı'yı çok sevdiklerini söylüyorlar. Onlara göre burada fiyatlar çok makul. Lama Hanım Asmalı Konak, Gümüş ve Menekşe ile Halil dizilerini kaçırmadığını ifade ediyor. Onlar da Tayyip Erdoğan'ı anmadan edemiyor. "Çok güzel bir hareket yaptı. Akılları alır." diyorlar. Kimi turistler peçeli oldukları için otellerden geri çevrildiklerinden şikâyet ediyor.

Turizmciler ise uzun süre tatil döneminin Ramazan ayına denk geleceğine dikkat çekip bu konuda devlet girişimlerde bulunmalı "Araplar Ramazan'ı niye Türkiye'de geçirmesin ki." diyor.