Eğitim Bir-Sen Gaziantep Şube Başkanı Zekeriya Efiloğlu, sendikalarının Stratejik Araştırmalar Merkezi (EBSAM) tarafından 27 Haziran 2009 tarihinde yapılan Kamu Personeli Seçme Sınavı'nda (KPSS) 12 ildeki 15 üniversitede 599 öğretmen adayıyla yüz yüze görüşerek, “Öğretmen Adaylarının KPSS'ye Bakış Açıları, Sorunları ve Beklentileri” araştırması gerçekleştirdiğini söyledi.

Efiloğlu, araştırmaya katılan öğretmen adaylarının yüzde 36.1'inin KPSS'ye ilk kez girdiğini, yüzde 34.6'sının ikinci kez girdiğini, yüzde 29.4'ünün 3. kez ve daha fazla KPSS'ye girdiğini belirttiğini kaydetti. KPSS'ye giren öğretmen adaylarının yüzde 28.1'inin sınava hazırlanırken dershaneye gittiğini ya da özel ders aldığını ifade ettiğini belirten Efiloğlu, "Sınava giren öğretmen adaylarının yüzde 28.3'ü KPSS sonucu öğretmen olarak atanabileceğine inanırken, yüzde 41.5'i atanacağına inanmıyor. Öğretmen olarak atanabileceklerine kısmen inananların oranı ise 30.3. Buna göre, öğretmen adaylarının çoğu öğretmen olarak atanabileceğine inanmıyor. Yaş ilerledikçe atanabileceğine inananların oranı azalırken, genç öğretmen adayları da atanabileceğine inananların oranı ise artıyor" dedi.

Öğretmen adaylarının yüzde 14.3'ünün KPSS'nin mevcut uygulama şeklini doğru ve kesinlikle doğru bulduğunu ifade ederken, yüzde 69.4'ünün doğru ve kesinlikle doğru bulmadığını, sınavın mevcut uygulama şeklini kısmen doğru bulanların oranının ise yüzde 16.2 olarak ortaya çıktığını dile getiren Efiloğlu, araştırma sonuçlarıyla ilgili olarakm şu bilgileri verdi:

"Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının yüzde 82'si, KPSS'de kendi alanlarıyla (branşlarıyla) ilgili soru sorulması gerektiğini ifade ediyor. Kendi alanlarıyla ilgili soru sorulması gerekmediğini düşünenlerin oranı 10.8 olarak ortaya çıkarken, kısmen düşünenlerin oranı 7.2. Öğretmen adaylarının yüzde 50.6'sı, KPSS puanı hesaplanırken ağırlıklı lisans not ortalamalarının dikkate alınması gerektiğini, yüzde 15.4'ü kısmen alınması gerektiğini, yüzde 34.1'i ise alınmaması gerektiğini düşünüyor. KPSS'den aldığı puanla atanamadığı takdirde KPSS'ye tekrar hazırlanacağını ifade eden öğretmen adaylarının oranı 35, mesleğiyle ilgili iş arayacağını ifade edenlerin oranı 23.1, mesleği dışı işlere yöneleceğini belirtenlerin oranı 9.4, mevcut işine devam edeceğini ifade edenlerin oranı 24.6 ve diğer diyenlerin oranı 7.9.KPSS'ye giren öğretmen adaylarının yüzde 24.6'sı bir işte çalışırken, yüzde 75.4'ünün çalışmadığı ortaya çıkıyor. Sınava ilk girenlerin atanamamaları durumunda tekrar KPSS'ye hazırlanacağı ortaya çıkarken (yüzde 41.7), sınava 3 kez ve daha fazla girenlerin mevcut işlerine devam edeceği görülüyor (yüzde 44.3)."

Efioğlu, öğretmenlik mesleğini seçme nedenlerini ise şöyle sıraladı:

"Araştırmaya katılanların yüzde 18.5'i, saygın bir meslek olduğu için öğretmenlik mesleğini seçtiğini, yüzde 7.3'ü ailesi istediği için, yüzde 32.7'si öğretmenlik mesleğini çok sevdiği için, yüzde 22.7'si topluma ve çocuklara faydalı olmak için, yüzde 19.2'si ise diğer nedenlerden dolayı seçtiğini söylüyor. KPSS'ye giren öğretmen adaylarının yüzde 25.3'ü, bu şartlar altında tekrar bir şans tanınsaydı yeniden öğretmen adayı olmayı kesinlikle düşündüğünü belirtirken, yüzde 16.8'i kesinlikle düşünmediğini dile getiriyor. Yüzde 29.1'i, yeniden öğretmen adayı olmayı 'düşünürdüm' derken, yüzde 14.2'si 'düşünmezdim' diyor. 'Kısmen düşünürdüm' diyenlerin oranı ise 14.6. Araştırmaya göre, yaş ilerledikçe yeniden öğretmen adayı olma düşüncesi azalıyor. 21 ve altındaki yaşta olanların yeniden öğretmen adayı olma düşünceleri oranı diğer öğretmen adaylarınkinden fazla. Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının yüzde 15.2'si dershanede çalıştığını, yüzde 6.2'si özel ders verdiğini, yüzde 14.9'u özel sektörde mesleğiyle ilgili veya mesleği dışı bir işte çalıştığını, yüzde 10.9'u bir kamu kurumunda çalıştığını, yüzde 52.8'i ise işsiz olduğunu ifade ediyor. Yeni mezun yaş grubu ile 25 yaş grubu arasındaki öğretmen adaylarının genelde işsiz olduğu; 26-29 yaş grubu öğretmen adaylarının ise yüzde 39.5'inin işsiz, yüzde 37.9'unun dershanede ve özel sektörde mesleğiyle ilgili veya mesleği dışı bir işte çalıştığı görülüyor. 30 ve üzeri yaş grubunun ise ağırlıklı olarak dershanede ve özel sektörde çalıştığı ortaya çıkıyor."

Öğretmen adaylarının beklentileri

Öğretmen adaylarının Bakanlıktan beklenti ve taleplerine de değinen Efiloğlu, şöyle devam etti:

"Öğretmen adaylarının yüzde 30.2'si, Milli Eğitim Bakanlığı'ndan tüm öğretmen adaylarını kadrolu olarak atamasını, yüzde 25.7'si tüm öğretmen adaylarını sınavsız mezuniyet sırasına göre atamasını, yüzde 36.6'sı kadro sayısını artırmasını bekliyor. Yüzde 2.3'ü mevcut durumun devam etmesini isterken, yüzde 5.1'i ise diğer beklentilerinin olduğunu dile getiriyor. Araştırmaya katılanların yüzde 15.7'si, sendikaların öğretmen adayı olarak kendi sorunlarıyla ilgilendiğini düşünürken, ilgilendiğini düşünmeyenlerin oranı yüzde 49.5, kısmen ilgilendiğini düşünenler ise yüzde 34.8. Öğretmen adaylarının yüzde 29.5'i, eğitim-öğretim ve bilim hizmet kolunda örgütlenmiş sendikaların kendi sorunlarını MEB nezdinde dile getirip çözmelerini talep ederken, yüzde 25.3'ü Meclis nezdinde dile getirip çözmelerini, yüzde 21.5'i hükümet nezdinde, yüzde 18.6'sı ise yazılı-görsel basında sorunlarını dile getirip çözmelerini istiyor."

Efiloğlu, daha fazla kadrolu öğretmen alımının yapılması gerektiğini ifade ederek, sözlerini şöyle tamamladı:

"KPSS'de öğretmen yeterliklerinin tam anlamıyla ölçülmesi için alan yeterlikleriyle ilgili soruların da sorulması gerekmektedir. Bu uygulamaya alternatif olarak ya da ek olarak öğretmen adaylarının lisans öğrenimindeki ağırlıklı lisans not ortalamalarının, KPSS puanı hesaplanırken dikkate alınması gerektiğidir. Bu uygulamalar öğretmen adaylarının alan yeterliklerini ölçme noktasında yeterli olacak ve Milli Eğitim Bakanlığı'nın tespit etmiş olduğu öğretmen yeterliklerini ölçmüş olacaktır. Yıllar itibariyle eğitim fakültelerinden mezun olan öğretmen aday sayısı artmakta iken, Bakanlığın kadrolu olarak aldığı öğretmen sayısı aynı oranda artmamaktadır. Bu yüzden eğitim fakültelerinde ihtiyaçtan fazla öğretmen adayı yetiştirilmektedir. 2000'li yılların başlarına kadar eğitim fakültelerinden mezun olan öğretmen adayları kadrolu olarak atanırken, şimdi ise ihtiyaç fazlası öğretmen adayı yetiştirildiğinden KPSS ile belli kriterler neticesinde alınmaktadır. Eğitim fakültelerinden mezun öğretmen adayları ve Bakanlığın aldığı öğretmen sayıları incelendiğinde, 250 bin öğretmen adayının KPSS'ye girip, kadro beklediği görülecektir. Milli Eğitim Bakanlığı'nın bu yığılmayı önleme ve öğretmen adaylarının sorunlarına çözüm bulma noktasında daha fazla kadrolu öğretmen alımı yapmalıdır.”