Hükümetin yükseköğretime önem vermesiyle son 7 yılda 41'i devlet, 22'si vakıf olmak üzere toplam 63 yeni üniversite kuruldu.

Böylece ülkedeki toplam üniversite sayısı 139'a çıkarken, bilimsel yayında da yüzde 23'lük bir artış gerçekleştirildi. Bu olumlu gelişmeye rağmen mevzuattaki engeller yüzünden yabancı öğrenci sayısında arzu edilen seviyeye ulaşılamıyor. Öyle ki son 5 yıldaki kademeli artışa rağmen geçtiğimiz eğitim yılındaki yabancı öğrenci sayısı, 10 yıl önceki rakamların gerisinde. Bu durum Yabancı Öğrenci Sınavı ve mevzuattaki sorunların yanı sıra tanıtım eksikliğinden kaynaklanıyor. Akademisyenlere göre YÖK bu sıkıntıları giderirse Türkiye, yabancı öğrenci akınına uğrar.

Türk üniversitelerinde 1998-1999 döneminde 18 bin 350 yabancı öğrenci okurken, 2008-2009 sezonunda 18 bin 158 öğrencinin öğrenim görmesi, Türkiye'nin yabancı öğrenci çekme konusunda başarılı olamadığını gösteriyor. Üstelik ek yerleştirmeler sonrası üniversitelerde, 103 bin kontenjan boş kaldı. Devlet üniversitelerindeki 106 bin 48 kontenjandan 53 bin 777'si, vakıf üniversitelerindeki 40 bin 39 kontenjandan 35 bin 177'sine öğrenci yerleştirilemedi.

İstatistikler 1998'den bu yana yabancı öğrenci sayısında düzenli bir azalış, 2004 yılından itibaren ise düzenli bir artış gösteriyor. Yükseliş trendinde, dünyanın dört bir yanında eğitim veren Türk okullarının da etkisi bulunuyor. Son 5 yılda 3-4 bin yabancı öğrencinin Türk üniversitelerine yeni kayıt yaptırdığı, bin 500 öğrencinin ise mezun olduğu görülüyor. Yabancı öğrenci çekme konusundaki sıkıntının başında 'Türk üniversitelerin yurtdışında yeterince tanıtım yapmaması' gösteriliyor. Bununla birlikte Yabancı Öğrenci Sınavı'ndaki (YÖS) sorunlar, mevzuattaki sınırlamalar ile 'dünyadaki ilk 500 üniversite içine Türkiye'den sadece 1-2 tane üniversitenin girmesi' gibi sebepler de sıralanıyor. Rektörler, YÖK'ten 'yabancı öğrenci çekme konusunda üniversitelere daha fazla inisiyatif tanımasını' istiyor.

YABANCI ÖĞRENCİ KONTENJANI DOLMUYOR

Türk üniversiteleri ayırdıkları yabancı öğrenci kontenjanlarının çok az bir kısmına öğrenci bulabiliyor. YÖS'e bile kontenjanların altında bir başvuru oluyor. Geçen yılki YÖS'e 6 bin 873 öğrenci girerken, bunlardan ancak 4 bini kayıt yaptırmış. Bu durum Türk üniversitelerinin yabancı öğrenciye kapılarını kontenjan anlamında açtığını, ancak yeterli öğrenci bulamadığını gösteriyor. Yabancı uyruklular için okul fiyatları, kaydolunan programın özelliğine bağlı olarak devlet üniversitelerinde yıllık yaklaşık 1.250-2.500 ABD Doları arasında, vakıf üniversitelerinde ise 11.000-25.000 ABD Doları arasında değişiyor. Ücretlerin çok düşük olması nedeniyle devlet üniversitelerinin yabancı öğrenci çekmek için fazla gayret sarf etmediği belirtiliyor. Özel üniversitelerin ücretlerinin ise ABD ve Avrupa üniversiteleri seviyesinde olduğu için öğrencilerin fazla tercih etmediği kaydediliyor.

En fazla yabancı öğrenci KKTC ve Azerbaycan'dan

Türkiye'de okumak isteyen yabancı öğrencilerin girdiği YÖS, her yıl nisan ayında yapılıyor. Geçen sene Kabil'den Bangkok'a kadar 27 ülkenin başkentinde düzenlenen YÖS'ün dışında da Türk üniversiteleri uluslararası sınavların sonuçlarına göre öğrenci kabul ediyor. Ayrıca TÜBİTAK'ın tanıdığı ve katıldığı uluslararası bilim olimpiyatlarında altın, gümüş ya da bronz madalya almış olan adaylar sınavsız üniversitelere başvurabiliyor.

Türk üniversitelerinde 127 ülkeden öğrenci öğrenim görüyor. Önemli bir kısmı Türk cumhuriyetleri ile yakın ülkelerden geliyor. Üniversitelerde 2 bin 472 KKTC, 2 bin 307 Azerbaycan, 1147 Bulgaristan, 1703 Türkmenistan, 975 İran, 899 Moğolistan, 850 Yunanistan, 701 Kazakistan, 581 Afganistan, 556 Almanya, 528 Kırgızistan, 518 Borsa-Hersek, 499 Arnavutluk, 491 Rusya Federasyonu, 307 Makedonya, 293 Irak, 291 Suriye, 262 Gürcistan, 209 Ukrayna, 174 Çin uyruklu öğrenci okuyor. En fazla yabancı öğrenci ise İstanbul Üniversitesi'nde öğrenim görüyor. İstanbul Üniversitesi'nde 2 bin 60, Ege'de 799, Fatih'te 541, Gazi'de 849, Hacettepe Üniversitesi'nde 816, İstanbul Teknik'te 596, Marmara'da bin 196, ODTÜ'de bin 240, Selçuk'ta 796, Uludağ'da 762 yabancı öğrenci öğretim görüyor. Askerî okulların toplam 371, Polis Akademisi'nin de 295 yabancı öğrencisi bulunuyor.

Yabancı öğrenci girişi kolaylaştırılmalı

Ankara Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Cemal Taluğ: Türkiye yabancı öğrenci konusunda önde gelen ülkelerden birisi olacak potansiyele sahip. Ancak birinci sorunumuz tanıtım. İkincisi birçok üniversitenin altyapısının yeterli olmaması. Üçüncüsü ise mevzuattan kaynaklanan eksiklikler. Yabancı öğrenci girişi kolaylaştırılmalı. Üniversiteler bu konuda daha esnek hareket edebilmeli. Yüksek lisans ve doktora programları için daha çok öğrenci çekmeliyiz. Hatta nitelikli öğrencileri burslu olarak bile Türkiye'ye çekmeliyiz. Türkiye'nin dünyanın önde gelen yabancı öğrenci çekim merkezlerinden biri olacağına inanıyorum.

Yurtdışına açılmakta çok geç kaldık

İstanbul Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Yunus Söylet: İstanbul Üniversitesi markamızı daha iyi değerlendirmemiz gerekiyor. Yurtdışına açılmakta çok geç kaldık. Küreselleşmenin etkileri de göz önünde bulundurularak örgün eğitimden daha fazla yurtdışı kampüsler ve uzaktan eğitimle dünyanın tümüne ulaşmamız gerekiyor. İngilizce eğitim birinci derecede bu imkanı sağlayacak gibi gözüküyor. Ama mutlaka İngilizcenin dışında da çeşitli Balkan dillerinde Türk cumhuriyetleri ve Arap ülkelerine ulaşacak şekilde dil çeşitliliği sağlamalıyız. Balkanlar veya Almanya'da bir kampüs kurmak için girişimlerimiz sürüyor.

Yabancı öğrenciyi kardeşlik için istiyoruz

Melikşah Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Reşit Özkanca: Dünyanın dört bir tarafından öğrenci çekme isteğimizi bizzat YÖK Başkanı Yusuf Ziya Özcan'a söyledik. Öğrenciler istediği üniversiteyi serbestçe seçebilmeli, hiçbir sınırlama olmamalı. YÖS bir ön şart olmamalı. Önümüzdeki yıl Afrika, Asya, Ortadoğu ve Balkanlar'dan öğrenci almak; üniversitemize uluslararası bir hüviyet kazandırmak istiyoruz. Yabancı öğrenciyi para kazanmak için değil yurtdışındaki kardeşliğimizin artması için istiyoruz. ZAMAN