Uluslararası Rekabet Araştırmaları Kurumu (URAK), 'İllerarası Rekabetçilik Endeksi 2008-2009' araştırmasının sonuçlarını açıkladı.

Prof. Dr. Kerem Alkin liderliğinde yürütülen çalışmanın 2008-2009 yılı sonuçlarına göre, rekabetçilik sıralamasında en çarpıcı gelişme sınır illerinde yaşandı. Geçen yılki araştırmada ilk üçte yer alan İstanbul, Ankara ve İzmir'in yerleri bu yıl da aynı kalırken; Trakya, Doğu ve Güneydoğu Anadolu'daki sınır illeri hem toplam endekste, hem de alt endekslerde rekabetçilik yarışında listenin yukarısına doğru yükselmeyi başardılar. Geçen yıl listenin en sonunda bulunan Şırnak ise, genel endekste beş basamak yukarı çıkarak, yerini Gümüşhane'ye bıraktı.

Türkiye ekonomisinin rekabet gücünü artıracak çalışmalara destek veren ve yürüttüğü projelerle pek çok sektörün rekabet stratejilerinin oluşturulmasına ışık tutan bir sivil toplum örgütü olarak faaliyet gösteren Uluslararası Rekabet Araştırmaları Kurumu (URAK), Türkiye'deki tüm illeri kapsayan 'İllerarası Rekabetçilik Endeksi' araştırmasının ikincisinin sonuçlarını açıkladı.

Prof. Dr. Kerem Alkin liderliğinde gerçekleştirilen 'İllerarası Rekabetçilik Endeksi 2008-2009' araştırmasının sonuçları, URAK Yönetim Kurulu Başkanı Ali Y. Koç, URAK Genel Koordinatörü Dr. Melih Bulu, araştırmayı yöneten ekibin lideri Prof. Dr. Kerem Alkin ve bu yılki araştırmaya destek veren Deloitte Yönetim Kurulu Üyesi Sait Gözüm'ün de katıldığı bir basın toplantısı ile kamuoyu ile paylaşıldı.

Türkiye'deki tüm illerin rekabetçilik gücünü analiz eden ve Türkiye'deki tek özgün araştırma olma özelliğini taşıyan 'İllerarası Rekabetçilik Endeksi 2008-2009' çalışmasında, 81 ilin rekabet gücü dört temel değişken ve bu dört değişkene bağlı toplam 39 alt değişken üzerinden analiz edildi. Beşeri Sermaye ve Yaşam Kalitesi; Markalaşma Becerisi ve Yenilikçilik; Ticaret Becerisi ve Üretim Potansiyeli ile Erişilebilirlik başlıkları altında incelenen 81 ilin rekabetçilikteki sıralaması belirlenirken; bu ağırlıkların güvenilirliğinin ve geçerliliğinin sağlanması amacıyla; illerdeki kamu bürokratları, özel sektör yöneticileri, sivil toplum kuruluşları ve akademisyenlerin de dahil olduğu geniş bir grubun görüşü alındı.

İSTANBUL, ANKARA VE İZMİR, EN REKABETÇİ İLLER OLDU

URAK tarafından gerçekleştirilen ve 2007-2008 dönemine ait ilk sonuçların geçen yıl açıklandığı endekste, 2008-2009 döneminde ilk üçün yeri değişmedi. İstanbul 100 üzerinden aldığı 84.03 puan ile Türkiye'nin en yüksek rekabet gücüne sahip ili olurken; İstanbul'u sırasıyla Ankara, İzmir, Kocaeli ve Bursa takip etti. İstanbul; Marka Becerisi ve Yenilikçilik, Ticari Beceri ve Üretim Potansiyeli ve Erişebilirlik değişkenlerine göre geçen yıl olduğu gibi bu yıl da ilk sırada yer alırken; Beşeri Sermaye ve Yaşam Kalitesi değişkeninde, geçen yıl olduğu gibi, Ankara'nın ardından ikinci il oldu.

Geçtiğimiz yıl toplam endekste dördüncü sırada yer alan Bursa, bu yıl yerini Kocaeli'ne kaptırdı. Geçtiğimiz yıl 100 üzerinden 36.18 puan alarak toplam rekabetçilik endeksinin en yüksek rekabet gücüne sahip dördüncü ili olan Bursa, bu yıl bir basamak gerileyerek beşinci sıraya oturdu. Bu yıl 35.60 puanda kalan Bursa'nın sıralamada gerilemesinin en önemli sebebi olarak, şehir ekonomisi için iki lokomotif sektör olan otomotiv ve tekstilde, Avrupa Birliği ülkeleri kaynaklı talebin azalması ve bu sebeple Bursa'dan yapılan ihracattaki düşüş gösterildi.

Bu yılki araştırmanın en çarpıcı sonuçlarından biri; Trakya, Doğu ve Güneydoğu Anadolu'daki sınır illerinde rekabetçilik açısından pozitif bir hareketliliğin yaşanması oldu. Artvin, Ardahan, Kars, Iğdır, Ağrı, Van, Hakkari, Şırnak, Mardin, Şanlıurfa, Gaziantep, Kilis, Hatay, Edirne ve Kırklareli'nin, genel olarak, toplam rekabetçilik endeksi ve alt değişkenlere göre oluşturulan endekslerde, listenin yukarısına doğru tırmandığı gözlemlendi. Buna göre, 15 sınır ilinin 10'u, bir önceki yıla göre rekabetçilikte güçlendi. Ağrı, Edirne, Hatay, Kars, Kırklareli, Van, Şırnak, Ardahan, Iğdır ve Kilis'in rekabet gücü 2008-2009 sonuçlarında, bir önceki yıla göre artarken; Artvin, Gaziantep, Hakkari ve Şanlıurfa, geçen yıla göre rekabetçilik sıralamasında güç kaybeden sınır illeri oldu. Geçen yıl toplam rekabet endeksinde 58. sırada yer alan Mardin ise, konumunu koruyan tek sınır ili oldu.

URAK İllerarası Rekabetçilik Endeksi araştırması kapsamında Ticaret Becerisi ve Üretim Potansiyeli değişkenine göre yapılan sıralamada, sınır illerinin çok ciddi yol kat ettikleri gözlemleniyor. Bu alandaki en çarpıcı gelişmeyi 55. sıradan 13'üncü sıraya çıkan Ağrı, 56'ncı sıradan 16. sıraya çıkan Iğdır ve 57'nci sıradan 26. sıraya çıkan Ardahan yaşadı. Yine sınır illeri arasında yer alan Kilis 40'ıncı sıradan 29'a; Hatay 7'nci sıradan 6. sıraya, Kars 79'uncu sıradan 69'a, Van 42. sıradan 21'inci sıraya yerleşerek, Ticaret Becerisi ve Üretim Potansiyeli Endeksi'ne göre sıralamada daha yukarıya tırmanmayı başaran iller oldu.

URAK tarafından gerçekleştirilen İllerarası Rekabetçilik Endeksi'nin 'Ticaret Becerisi ve Üretim Potansiyeli altında açıklanan sonuçlara göre, sınır illeri ihracat hacmindeki artışla da dikkat çekiyor. Örneğin bir önceki araştırmada ihracat hacmi bakımından Artvin 48. sırada iken, bu yıl 44'üncü sıraya yerleşti; bir diğer sınır ili olan Ağrı ise 57. sıradan 51. sıraya yükseldi. Aynı şekilde Gaziantep 7'ncilikten 6'ncı sıraya çıkarken; Mardin 22'nciliğini; Hatay ise 9'unculuğu koruyabildi.

Geçtiğimiz yıl rekabet gücü açısından listenin sonunda yer alarak 81 il arasında 'rekabet gücü en düşük' şehir olan Şırnak, bu yıl listede 5 ili geride bırakmayı başardı. Bu yıl listede yukarı çıkarak yerini Gümüşhane'ye bırakan Şırnak ile ilgili en çarpıcı verilerden biri ise, yeni açılan şirket sayısındaki değişim oranı bakımından, Türkiye çapında en yüksek oranı yakalamış olması. Bir önceki yıla göre; yeni açılan şirket sayısındaki değişimde listenin ilk 10'unun 6'sı sınır illerinden oluşuyor. Buna göre yeni açılan l'f0işkeninde, geçen yıl olduşirket sayısı değişim oranında Şırnak birinci, Ağrı ikinci, Iğdır üçüncü, Ardahan dördüncü, Mardin sekizinci, Kilis ise dokuzuncu sırada yer aldı. Öte yandan; Şırnak, Kars ve Ağrı illeri, en az şirket kapanması yaşanan iller arasında yerini aldı.

EN BÜYÜK SIÇRAMAYI BOLU YAPTI

URAK İllerarası Rekabetçilik Endeksi'nin, Markalaşma Becerisi ve Yenilikçilik Endeksi'nde geçen yıldan bu yana ilk beşte bir değişim yaşanmadı. Markalaşma Becerisi ve Yenilikçilik değişkenlerine göre rekabet gücü en yüksek ilk beş il sırasıyla İstanbul, Ankara, Bursa, Konya ve Kayseri olmaya devam ediyor. Endeksin genelinde sınır illerinde gözlemlenen pozitif hareketlilik, Markalaşma Becerisi ve Yenilikçilik listesinde de etkisini göstermiş durumda. Genellikle bir önceki yıla göre listede radikal değişimler gözlemlenmezken, sınır illerinin küçük farklarla da olsa listede yukarı tırmandığı görülüyor. Artvin 74. sıradan 71'e, Hakkari 80. sıradan 79'uncu sıraya, Hatay 29'uncu sıradan 25'inci sıraya, Kars 70'inci sıradan 69'uncu sıraya, Iğdır 71'inci sıradan 70'inci sıraya çıkmış durumda. Markalaşma Becerisi ve Yenilikçilik konusunda 81 il arasında, geçen yıla göre en büyük sıçramayı yakalayan il ise Bolu oldu. Geçtiğimiz yıl Markalaşma Becerisi ve Yenilikçilik Endeksi'nde 54. sırada olan Bolu, bu yıl 24 basamak yukarı çıkarak 30. sıraya oturdu.

Araştırmanın liderliğini üstlenen Prof. Dr. Kerem Alkin, bu yıl ikincisi gerçekleştirilen 'URAK İllerarası Rekabetçilik Endeksi'nin Türkiye'de il bazında rekabetçilik gücünü ortaya koyan tek özgün çalışma olduğunu vurguladı. Geçtiğimiz yıl Ekim ayında ilk etkileri hissedilen ekonomik kriz endişesinin yıl boyunca tüm dünyayı olduğu gibi Türkiye'yi de sardığına dikkat çeken Prof. Dr. Alkin, özellikle kriz ve endişe durumlarında tüm ekonomik oyuncuların önlerini görebilmek adına daha büyük duyarlılık ve ihtiyaç hissettiklerini; bu araştırmanın hem özel hem de kamu kesimi için bir ayna niteliği taşıdığını ifade etti. Krizin rekabetçilik gücü üzerindeki etkilerinin önümüzdeki yıl açıklanacak endekste daha net bir şekilde ortaya konacağını söyleyen Alkin, bu yılki araştırmanın en önemli sonucunun sınır illerindeki pozitif hareketlilik olduğunu belirtti. Alkin şöyle devam etti: "Endekste, özellikle Doğu ve Güneydoğu illerinde ciddi sayılabilecek ekonomik kıpırdanmanın izlerine rastlamaktayız. Bunda Türkiye'nin komşularıyla izlediği yakın ticari ve siyasi ilişkiye dayalı dış politika da etkili." Endeks sonuçlarının İstanbul'un ve Ankara'nın kendi çevrelerindeki illeri yukarı taşıdığını ortaya koyduğunu söyleyen Alkin, Kocaeli'nin genel rekabet gücü açısından 5. sıradan 4. sıraya; Kırıkkale'nin 40'tan 36'ya, Bolu'nun 52'den 45'e çıktığına dikkat çekti. Alkin, ayrıca 11. sıradan 8'inci sıraya çıkan Antalya'nın ve 14'üncü sıradan 12. sıraya çıkan Mersin'in de yeni çekim merkezleri olarak güçlendiklerini belirtti.