Anne/baba – çocuk iletişimi olumlu duygular ve alışkanlıklar içeriyorsa, her iki taraf için de birlikte geçirilen zaman eğlence ve mutluluk kaynağı olabilir. Çocuğun yaşı ne olursa olsun, onunla kurulan iyi bir iletişim, onda kendine güven ve çevresine saygı gelişimi için en önemli kaynaklardan biri olacaktır.

İyi bir ilişki kurabilmek ve bunu yıllar boyu sürdürebilmek, çocuğun kişilik gelişimi açısından da olumlu etkiler taşıyacaktır. Davranışlarınız ve sözleriniz onun için daha fazla anlam ifade edecektir. Ondaki olumsuz düşünce ve davranışları fark etme, ifade edebilme ve değiştirebilme açısından da fırsatlar yaratacaktır.

Peki iyi iletişim kurmanın belirli unsurları var mıdır? Genel olarak şunlar söylenebilir: 

• Çocuğunuzun, onun ihtiyaçları ile ilgilendiğinizi ve gerek duyduğunda yardımcı olacağınızı bilmesini sağlayın.
• Çocuğunuz sizinle konuşmak istediğinde, televizyonu kapatabilir, gazeteyi kaldırabilir vs, onunla göz göze iletişim kurmaya özen gösterebilirsiniz.
• Size önemli bir haber verdiğinde, içten, sıcak bir ifadeyle ve düşünerek (olumlu ve olumsuz etkileri) yanıt verin.
• Size konuşmak istediği özel konular olduğunda, başkalarının olmadığı ortamlarda konuşun ve ondan izin almadan sırlarını kimseye söylemeyin (tabii onun için hayati –çok önemli- bir sorun yaratmayacak bir bilgi ise).
• Hoşlanmadığınız davranışlarını ve yönlerini başkalarının önünde küçük düşecek şekilde ifade etmemeye dikkat edin.
• Onunla konuşurken aynı hizada olmaya özen gösterin, ona çok yukarıdan, ya da çok aşağıdan bakmamaya çalışın.
• Ona kızdığınızda, sinirleriniz yatışıncaya kadar ceza vermeyin, ya da suçlayıcı sözler söylememeye çalışın. Çünkü o sırada gerçek düşüncelerinizi belirtemeyebilir, tarafsız davranamayabilirsiniz.
• Yorgun iseniz, onu aktif dinlemek için ekstra bir çaba sarf etmeniz gerekebilir. Kendi duygularınız ve hoş görünüzün de farkında olmaya çalışın.
• Onu dinlerken mümkün olduğunca onu kesmemeye çalışın, sözlerini tamamlamaya çalışmayın.
• Belirli bir durumu, olayı size anlatırken, olayın ana fikrinden uzaklaşmadan eleştirilerinizi yapın. Ör, başkalarının ona vurduğunu anlatırken, “neden sen o saatte dersini çalışmıyordun” gibi sözler onun olayları yanlış yorumlamasına ve anlamsız duygular hissetmesine yol açabilir.
• “Neden?” sorusu yerine daha çok “ne?” sorusunu (ör, ne oldu?, ne düşünüyorsun? vs) sormaya özen gösterin.
• Eğer bir olayı-durumu öğrendiyseniz, ona olanları bildiğinizi söyleyin, bilmemezlikten gelerek, onun yalan söylemesine ve ilişkinizi zedelemesine yol açmamasına dikkat edin.
• Onunla konuşurken, büyüklerle konuştuğunuz ses tonu ve sözcükleri tercih edin, onun küçük ve tecrübesiz olduğunu hatırlatıcı sözler, hitaplar sağlıklı iletişimi zorlaştırır.
• Hakaret içeren, küçük düşürücü kelimeleri kullanmamaya çalışın.
• Zorlandığında, sıkıntı hissettiğinde sorun çözme becerilerini geliştirebilmesi için, çözümleyici aşamaları bir bir ifade edin. Onun yerine çözmemeye, ya da anlayamayacağı açıklamalar kullanmamaya dikkat edin.
• Ne yaparsa yapsın, onu sevdiğinizi ve kabul ettiğinizi bilsin. İstenmeyen davranışları için uygun eleştirileri ve gerekli yaptırımları zaten yaparsınız.
• İletişim yollarını kullanmasını destekleyin. Hem sizinle hem de başkaları ile olan ilişkilerinde özgürce ve uygun bir yöntemle düşüncelerini ifade etmesi konusunda yüreklendirin.

Eğer bir çocuk eleştiri ile yetişirse, kınamayı, eleştirmeyi öğrenir.
Düşmansı bir tavırla büyürse, kavgayı öğrenir.
Alay edilir, aşağılanırsa, utangaç olmayı öğrenir.
Korku ile büyürse, endişe etmeyi, korkmayı öğrenir.
Utançla büyürse, suçlu hisetmeyi öğrenir.
Hoşgörü ile yetiştirilirse, sabırlı olmayı öğrenir.
Cesaretlendirilirse, özgüven sahibi olmayı öğrenir.
Kabul edilerek büyürse, sevmeyi öğrenir.
Dürüstlükle yetiştirilirse, gerçeğin ne olduğunu öğrenir.
Adaletle büyürse, adil olmayı öğrenir.
Güven içinde büyürse, güven vermeyi öğrenir.

Dr. Koray Karabekiroğlu