|
|
| Aşı Takviminde Değişiklikler |
|
 |
| Son zamanlarda Sağlık Bakanlığına bağlı Sağlık Ocağı, Ana Çocuk Sağlığı Merkezi gibi kamu kurumlarında çocuklarına aşı yaptırmak için giden aileler aşı programında değişiklik olduğunu öğrenmektedir. İlk dikkat çeken değişiklik Kızamık aşısının 9 ay bitimi yerine 12 aya alındığını öğrenmeleri olmaktadır. Henüz pek dikkat çekmeyen diğer değişiklik de Hepatit B aşılaması ile ilgilidir. Eskiden ilk dozu doğumda, ikinci dozu 1 aylıkta, üçüncü dozu da 6 aylıkta yapılmaktaydı. Şimdi ikinci doz iki aya, üçüncü doz 9 aya alınmıştır.
Aşılar ve aşı uygulama programı hakkında sizleri bu değişiklikler konusunda bilgilendirmek için açıklama yapmak istedim. Tüm dünyada uygulanan standart bir aşı programı yoktur. Diğer yandan tüm ülkelerde ayni aşılar kullanılmamaktadır. Her ülke kendi durumunu ve özelliklerini bilerek, hesaplayarak aşılama yapmaktadır. Bağışıklıma programı uygulayabilmek her şeyin üstünde bir maddi güç ve bunu sağlayacak personel, araç, gereç gibi olanaklar gereklidir. Bunun yanında bazı gerçekler uygulamalar yapılıp sonuçları görüldükten sonra değişebilmektedir. Bilimin ve teknolojinin hızla değişimi de bazı uygulama değişikliklerini beraberinde getirmektedir.
Ülkelere kendi aşılama programları konusunda Dünya Sağlık Örgütü bilgi aktarımında bulunmakta ve her türlü konuda destek vermektedir. Her ülkenin kendi Sağlık Bakanlığı gibi resmi makamları da ülkeleri için uygun ve yararlı olduğuna inandıkları programı belirler. Özel merkezler, hastaneler ve doktorlar bu konuda daha özgür davranabilir. Çünkü onların verdiği bu hizmetin bedeli hizmeti alanlar tarafından ödenmektedir. Bedeli bir şekilde ödeniyor olması aşılamanın önündeki maddi sorunlar gibi en önemli engelin aşılmasını sağlar. Böyle olunca da kamunun sağlayabileceği olanaklarla yapılan aşılama ile özel merkezlerin yaptığı aşılama arasında farklar görülebilir.
Kızamık hastalığı tüm dünyada hızla azalmaktadır. Birçok ülkede artık göçmen olarak başka ülkelerden gelen kişiler haricinde yeni Kızamık vakası görülmemektedir. Onun için Kızamık aşısı uygulaması gelişmiş ülkelerde 12 aydan sonra yapılmaktadır. Ülkemizde de Kızamık aşılaması konusunda bir hayli başarı sağlandığı görülerek ilk doz aşılama artık 12 aya alınmıştır. Bundan 7-8 yıl önce de bazı verilere bakılarak Kızamık aşılamasında 7 yaşına kadar tek doz uygulamasına geçilmişdi. Daha sonra bunun bir takım olumsuz etkileri görülünce kampanyalar düzenlenerek aşılama sayısı arttırılmıştır. Bu kampanyalar sonrasında ulaşılan yüksek aşılama sayesinde bundan sonra yeni bir aşılama programı uygulamaya alınmış bulunmaktadır. Kızamık aşısının ilk dozu 9 ay yerine 12 ayda yapılacaktır. Hepatit B aşılaması ise eskiden 0-1-6 aylarda yapılmaktaydı. Şimdi ise ilk dozu doğumda yapıldıktan sonra ikinci dozu 2 aylıkta, üçüncü dozu ise 9 aylıkta yapılacaktır. İlk dozun hemen doğumun ertesinde yapılmasının önemi büyüktür. İlk doz yapıldıktan sonra ikinci dozun bir ay veya iki ay sonra yapılması koruyuculuk açısından bir sakınca yaratmamaktadır. Üçüncü dozun yapılmasında 6 aydan 12 aya kadar yapılması da farklılık yaratmamaktadır. Bu nedenle yeni hepatit B aşılaması 0-2-9 aylar olarak uygulanacaktır. 5 yılda bir tekrar dozu uygulaması kaldırılmıştır. Bunun yerine bağışıklık düzeyini kontrol eden Anti-Hbs testi yapılmalı, çıkan düzeye göre yeterli bağışıklık yoksa bir seri aşılama ( 3 doz) daha yapılmalıdır. Yeterli bağışıklık düzeyi yani 20 ünite üzerinde ise tekrar dozuna gerek kalmamaktadır.
Yakın zamanda Sağlık Bakanlığına bağlı birimlerde MMR denilen Kızamık – Kızamıkçık – Kabakulak karma aşısı ile HIB denilen halk arasında menenjit aşısı olarak bilinen aşılar da yapılmaya başlanacaktır. Bu uygulama henüz başlamadığından programı hakkında şimdilik bir açıklama yapamıyoruz. Bu aşıların da uygulamaya alınması aşılama programında başka değişiklikleri de beraberinde getirebileceği bilinmelidir. Birçok özel yerde yapılmakta olan Su Çiçeği ve Hepatit A aşıları henüz kamunun gündeminde yoktur. İlerleyen zamanda bu aşılar da kamu aşılama programına alınabilir. İlgilenenler için Su Çiçeği aşısının klinik deneyimlerinin 20 yıl üzerinde bir koruyuculuğu sağladığı, henüz bir tekrar yani hatırlatma dozunun gerekli olmadığı görülmektedir. 12 aydan sonra yapılması önerilmektedir.
Hepatit A aşısı konusunda ise ülkemizin sosyo ekonomik düzeyi düşük kesimlerinde 15 yaşına kadar Hepatit A hastalığını geçirme oranı % 80 – 85 düzeyindedir. Daha yüksek gelir gruplarında ise oran % 30 lara düşmektedir. Hepatit A hastalığı bir çok vakada sarılık olmadan geçirilmekte olduğundan kesin tanısı sıklıkla konulmamaktadır. Bu hastalık çocukluk çağında sıklıkla sorunsuz atlatılırken erişkin yaşında ciddi problemlere hatta ölümlere yol açabilmektedir. Ergenlik çağına kadar hastalığın ya geçirilmiş olması ya da aşılanma önerilmektedir. Özellikle yaşam standardı yüksek ailelerin çocuklarının kendiliğinden bu hastalığa karşı bağışıklık kazanma olasılığı düşük olduğundan aşılama önem kazanmaktadır. İlk doz aşı büyük ölçüde koruyuculuk sağlamaktadır. İkinci doz koruyuculuğu çok uzun, büyük olasılıkla yaşam boyu düzeyine çıkarmaktadır.  Pnömokok aşısı konusunda son yıllarda bazı gelişmeler olmuştur. Uzun yıllardır piyasada bulunan 23 valanlı aşının yanına yeni 7 valanlı bir aşı sunulmuştur. Valan denilen belirli bakterilerin (mikropların) alt tipleridir. Pnömokok bakterisinin hastalık yapan çeşitli tipleri bulunmaktadır. Gelişmiş ülkeler kendi vatandaşlarında yaptıkları araştırmalarda hastalık etkeni olarak tespit ettikleri 7 tür pnömokok bakterisine karşı aşı geliştirmişlerdir. Bu 7 valan ülkemizde ise pnömokok enfeksiyonları açısından % 30 oranında sorumludur. Yani yapılacak olan aşı genel anlamda bu mikrobun tüm türleri açısından hastalığa yakalanma şansını ancak % 30 oranında azaltacaktır. Bu aşının yarar maliyet ilişkisi iyi düşünülmelidir. Yeni çıkan bir aşı olduğundan etiket fiyatı oldukça yüksektir. Koruyuculuk düzeyi de bellidir. Bu konuda kararı bence hastaların kendileri vermelidir. Bu verilerle ileride daha anlamlı yararı yolunda ve fiyat açısından gelişme olmadığı takdirde standart (rutin) aşı programına alınması zaman alacaktır sanıyorum.
Rota virüs aşısı bundan birkaç ay önce yurt dışında piyasaya verildi. Bu aşı ile ilgili bir yazıyı o zaman yayınlamıştım. Koruyuculuk düzeyi oldukça yükse bir aşıdır. Fakat bu aşının da henüz bulunabilirliği ve fiyatı yönünden ülkemize göre zorluklar vardır. İlerleyen zamanda bu aşı ile ilgili bir takım değişiklikler beklenmektedir. Meningokok aşısı ise gerçek anlamda menenjit aşısıdır. Yurt dışında yaygın olarak görülen meningokok A ve C tipleri için üretilen aşı bulunmaktadır. Ülkemizde bu türler için endişe edilecek bir durum yoktur. Oldukça nadir görülmektedir. İstendiği takdirde yapılabilir. Bu aşı için de ayni şekilde yarar ve maliyet ilişkisi iyi düşünülmelidir.
Son olarak kamu merkezlerinde yapılan ve piyasada bulunan tüm çocuk aşılarının listesini vereyim. Kamu Merkezlerinde:
BCG (Verem) – Hepatit B – DBT (Karma Difteri Boğmaca Tetanoz) – Polio (Çocuk Felci) – Kızamık Özel merkezlerde:
Kamuda yapılanlara ek olarak Su Çiçeği – MMR (Kızamık – Kızamıkçık – Kabakulak ) – Hepatit A – Menenjit (HIB) – Zatüre (Pnömokok) – Menenjit (Meningokok A+C) yapılamaktadır. Aşı uygulama programında da bu kadar çok aşı bulununca standart bir zamanlama yapılması olanaksız hale gelmektedir. Olanaklar dahilinde aşağıdaki gibi bir program uygulanabilir.
Doğumda: Hepatit B 1 1. Ay: Hepatit B 2 (veya 2 ayda diğerleri ile birlikte)
2. Ay: BCG – DBT – Polio – HIB (Hepatit B ?) 4. Ay: DBT – Polio – HIB
6. Ay: DBT – Polio – HIB 9. Ay: Hepatit B 3 ( Kızamık?)
12. Ay: Kızamık veya MMR – Su Çiçeği 15. Ay: Kızamık veya MMR daha önce yapılmadıysa
18. Ay: DBT – Polio – HIB 24. Ay: Hepatit A ( 6 ay - 1 yıl sonra ikinci dozu)
4 – 6 yaşlarda veya İlkokul 1. sınıfta Kızamık veya MMR tekrarı yanında DT – Polio - BCG tekrarları yapılmalıdır. Hepatit A veya diğer aşılar yapıldıysa onlarında tekrar dozları olabilir. İlkokul 5. sınıfta Tetanoz ve BCG yapılabilir.
Lise 1 Tetanoz - BCG
Pnömokok, Meningokok, Rota virüs aşıları da yapılacaksa onlar da duruma göre programa dahil edilecektir. Kamuya ait yerlerde hızlı aşılama uygulandığı için 2-4-6-18 ay olarak yazılanları 2-3-4-16 ay olarak düşünebilirsiniz. Bu aşı programının sadece genel anlamda bir taslak olduğunu yapılacak aşılara ve aşı zamanlarında hastalanmalar, yeni çıkacak aşılar ile programda yapılacak değişikliklerle farklı olabileceği kabul edilmelidir. |
|
|
|
| Sayfayi öner |
| Yorum Ekle |
|
|
| Yorumlar(0) |
| Oluşturma | 09 Ekim 2007 Salı 09:49 |
|
|
|
|
