Uzmanlar Çin'den ithal edilen bu bu tür gıdaların tüketilmemesi konusunda uyarıyor. Peki melamin nedir, hangi gıdalara karıştırılabiliyor ve nasıl hasta ediyor? Memorial Hastanesi Klinik Laboratuvarlar Bölümü'nden Biyokimya Uzmanı Dr. Nilgün Tekkeşin, "Melamin maddesi ve zararları" hakkında bilgi verdi.

Melamin nedir?

Melamin, sıklıkla beyaz kristal formda olan ve nitrojenden içeriğinden zengin organik bir kimyasaldır.

Melamin, genellikle nerelerde kullanılır?

Melamin, plastik ürünlerde, yapıştırıcılarda, tezgahlarda, tabak-çanakta, beyaz yazı tahtalarında yaygın olarak kullanılır.

Neden melamin süt ve bebek toz mamalarına eklendi?

Gıdanın hacmini arttırmak amacıyla melaminin çiğ süt ve bol miktarda su ile karıştırılması, sulandırmanın etkisine bağlı olarak sütün protein miktarını azaltır. Bu sütü, yoğurt, dondurma, kahve, çikolata gibi ileri ürünleri üretmek üzere kullanan şirketler, normalde protein içeriğini tespit etmek amacıyla nitrojen miktarını ölçen bir test kullanırlar. Ortama melamin eklenmesi, sütün nitrojen miktarını artıracağından protein miktarını da görünürde yükseltir. Gıdalara melamin eklenmesi, hem Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Organizasyonu (FAO)/Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından hem de herhangi bir ulusal otorite tarafından onaylanmamaktadır.

Melamin diğer hangi gıdasal ürünlerde bulunur?

2007 yılında, Birleşik Devletler'de kedi ve köpek mamalarının hazırlanmasında kullanılmak üzere Çin' den ithal edilen buğday ve pirinç protein konsantrelerinde melamin tespit edilmiştir. Bunun sonucunda da böbrek yetmezliğine bağlı büyük sayıda kedi ve köpek ölümleri meydana gelmiştir. Bu olay sonrasında, piyasada melamin ile muamele edilmiş bir dizi bebek mamaları, yoğurt ve kutu kahveler tespit edilmiştir. Tüm bu ürünler, büyük olasılıkla melamin ile bulaşmış sütten üretilmişti.

Dipnot: Gıda Güvenliği Derneği (GGD) Başkanı Samim Saner, içinde yüzde 15'ten fazla süt bulunan ürünlerden melamin içeriği kilogramda 2,5 miligramın üzerinde olanların ithaline izin verilmemesi gerektiğini bildirerek, 'Kontroller yapılmazsa Türkiye'de de melamin faciası yaşanabilir' dedi.

Kanser yapıcı etkiye sahip

Melamin tüketiminin insan sağlığı üzerindeki etkileri nelerdir?

Henüz insan sağlığı üzerindeki direkt etkileri bilinmese de; hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarında yan etkileri ile ilgili bilgiler izlenmiştir. Hayvan deneylerinde melaminin tek başına mesane taşı oluşumuna neden olduğu gösterilmiştir. Melamin tozunda yer aldığı ihtimalinden yola çıkılarak siyanürik asit ile bir araya gelen melamin, kristaller oluşturarak böbrek taşı gelişimine neden olurlar. Bu küçük kristaller, böbrekteki küçük kanalları tıkayarak idrar üretimini engeller, böbrek yetmezliğine ve hatta ölüme neden olurlar. Melaminin bazı durumlarda hayvanlarda kanser yapıcı etkisi olduğu da gösterilmiştir. Ancak, insanlarda karsinojenik olduğunu gösteren kanıtlar yeterli değildir.

Böbreklerde taşa neden oluyor

Melamin zehirlenmesinin bulguları nelerdir?

Huzursuzluk, idrarda kan görülmesi, çok az veya hiç denecek kadar idrara çıkma, böbrek enfeksiyonlarının bulguları, yüksek kan basıncı.

Böbrek taşı ve yetmezliği nasıl tedavi edilir?

Böbreklerin tutulum derecesine bağlı olarak hastalara bir dizi tedavi verilir. Bol sıvı verilmesi ve idrarın alkilleştirilmesi ile elektrolit ve asit-baz dengesinin sağlanması, ileri dönemde de hemodiyaliz veya periton diyalizi uygulanması ve gerekirse taşların cerrahi yoldan alınması gerekebilir.