Op. Dr. Hande Akbaş, “ Çoğul gebelikler” hakkında bilgi verdi.

Çoğul gebeliklerin görülme sıklığı 3/1000’dür. Ancak çoğul gebelikler giderek artmaktadır. Bunda iki faktör etkilidir. Anne olma yaşı giderek 30’un üstüne kaymaktadır ve çoğul gebelikler 30 yaş üstünde daha sık görülmektedir. Ayrıca üremeye yardımcı teknikler ve kullanılan ilaçlar da çoğul gebelik ihtimalini artırmaktadır.

Günümüzde ultrason yardımıyla çoğul gebelikler erkenden teşhis edilebilmektedir. Ayrıca rahmin normalden daha büyük olması, birden fazla fetal kalp atışı duyulması da çoğul gebelik düşündüren bulgulardır.

Gebeliğin tek veya çift yumurta ikizi oluşu yalnızca ultrason ile tespit edilebilir

İkizler genellikle tek ya da çift yumurta ikizi şeklinde görülürler. Tek yumurta ikizi, genellikle döllenmiş yumurtanın ayrılarak 2 fetusa dönüşmesiyle ortaya çıkar. Her 2 bebekte de benzer genetik özellikler söz konusudur. Bebekler birbirlerine tıpatıp benzerler ve aynı cinsiyete sahiptirler. Çift yumurta ikizinin oluşumunda ise en sık iki yumurtanın iki farklı sperm tarafından döllenmesi söz konusudur. Bu durumda bebeklerin ikisi de kız, ikisi de erkek veya biri kız biri erkek olabilir. Genetik olarak da diğer kardeşleriyle olan benzerlikten fazla bir benzerlik söz konusu değildir.

Çoğul gebelikler daha sıkı takip edilmelidir

Çoğul gebeliklerde yan etkiler bazen anne için tatsız olabilir. Özellikle bulantı, kusma, uykuya eğilim, midede yanma ve yorgunluk belirtileri sıkıntı yaratabilir. Büyüyen bebeklerinizin daha fazla alana ihtiyaç duyması sebebiyle karın ağrısı, nefes almada güçlük daha sık görülebilir.

Beslenmesi gereken bebek sayısı birden fazla olduğundan anne adayının da beslenmesine ve kilo alımına daha fazla dikkat etmesi gerekmektedir. İkiz gebelere genellikle günde 2700- 2800 kalorilik diyetler önerilmelidir. İkiz gebeler gebelik boyunca ortalama 15 kg. kilo almalıdır.

Çoğul gebeliklerde kansızlık daha sık görüldüğünden günde 60- 100 mg elementer demir takviyesi uygun olacaktır. Ayrıca bir takım fiziksel aktiviteleri de (seyahat, aşırı egzersiz gibi) kısıtlamakta fayda olabilecektir.

Çoğul gebeliklerde görülmesi olası problemler:
Birden fazla bebek taşımak gebeliğe bağlı bir takım problemlerin görülme riskini artırmaktadır. Taşınan bebek sayısı arttıkça gebelikte komplikasyon riski yükselmektedir. Bu sorunlar arasında;
- Erken doğum: Gebeliğin 37. haftasından önce rahim ağzının açılmasına sebep olan rahim kasılmalarının görülmesi demektir. Çoğul gebeliklerde daha sık görülür. İkiz gebeliklerin %60’ı, üçüzlerin ise %80’i 37. gebelik haftasından önce doğar. İkizler için ortalama gebelik süresi 37 hafta, üçüzler için 35 haftadır, bazen daha da erken olabilir.
Erken doğan bebeklerin düşük doğum tartısında olma ve bir takım sağlık sorunları yaşama olasılığı daha yüksektir. Bu sebeple erken doğum tehditi bulgularından haberdar olmalı ve doktorunuzu daha sık ziyaret etmelisiniz.
- Preeklampsi: Gebeliğin sebep olduğu tansiyon yükselmesi çoğul gebeliklerde daha fazla görülmektedir. Preeklampsi bulguları, ani kilo alımı, baş ağrısı, karın ağrısı, görme bozuklukları, ellerde ve ayaklarda şişme ve tansiyon yüksekliğidir. Buna benzer yakınmalarınız olduğunda derhal doktorunuza başvurmalısınız.
- Sezaryen doğum riskinde artış: Çoğul gebeliklerde doğum tercihi genellikle sezaryendir ancak ikiz gebeliklerin yaklaşık yarısı normal yolla da doğum yapabilir. Ancak ikiden fazla bebek varsa tek doğum şekli sezaryen olacaktır.
- İkizden ikize transfüzyon sendromu: Bu durum sadece tek yumurta ikizlerinde gözlenir. Bebeklerin plasentası (eşi) arasında damarsal geçiş bulunması halinde gözlenen ciddi bir durumdur. Bir bebeğin daha fazla bir bebeğin ise daha az kan akışı alması sonucunu doğurur. Aşırı kan akışı olan bebekte yüklenme olup aşırı büyüme, az kan akışı olan bebekte ise gelişme geriliği ve kansızlık görülebilir. Bu durum her iki bebeği de ciddi tehdit altına sokar. Bazen erken doğum yaptırılması gerekebilir.
- Kaybolan ikiz (vanishing twin) sendromu: Bazen erken ultrasonda ikiz gebelik görülür ancak takip eden ultrason muayenelerinde ikizlerden biri hiç görülmeyebilir. Buna “kaybolan ikiz sendromu” denilir. Sebebi tam olarak açıklanabilmiş değildir. Anne adayı olarak başınıza böyle bir durum geldiğinde kendinizi çok fazla üzmemelisiniz çünkü maalesef bu sizin sebep olduğunuz ya da önceden önleyebileceğiniz bir durum değildir.
- Yapışık ikizler: Tek yumurta ikizlerinin yetersiz bölünmesi sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Eskiden bu durumdaki bebekler “siyam ikizleri olarak” adlandırılmaktaydı. Bu çok nadir görülen bir olaydır (yaklaşık 100 bin doğumda bir). Yapışma noktası baş, göğüs ya da leğen kemiği olabilmektedir. Bazı durumlarda ikizler bir ya da daha fazla organı da paylaşır halde olabilirler. Bazen cerrahi olarak yapışık ikizleri ayırmak mümkün olabilir. Ameliyatın başarısındaki en önemli faktör ikizlerin yapışma noktası ve kaç tane iç organı paylaşık halde olduklarına bağlıdır.