Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Ahmet Yaramış, 2 yaşın altında uzun süre televizyon izleyen çocuklarda otistik benzeri belirtiler görülebildiğini söyledi.

     Yaramış, AA muhabirine yaptığı açıklamada, günümüz koşullarında çocukların büyük çoğunluğunun uyanık olduğu dönemlerinin önemli kısmını televizyon karşısında geçirdiğini ve bu durumun onların ruhsal ve zihinsel gelişimlerinde bozukluklara neden olduğunu belirtti.

     Küçük çocukların uzun süre televizyon karşısında kalmalarının özellikle de reklam ve müzik kliplerini sürekli izlemelerinin, çocuklarda otizm benzeri ağır gelişimsel geriliğe neden olabildiğini ifade eden Yaramış, uzun süre televizyon izleyen 2 yaşın altındaki çocukların dil gelişimi, sesli ve sessiz iletişimi, gülümseme gibi sosyal iletişimleri ile göz teması ve öğrenme kapasitelerinin yaşıtlarına göre daha geri olduğunu kaydetti.

     Yaramış, otizmin, 2-3 yaşından önce belirti vermeye başlayan ve beyindeki kimyasal dengenin bozulmasına bağlı olduğu düşünülen yaygın gelişimsel bir bozukluk olduğunu anlatarak, şöyle konuştu:

     ''Televizyon izlemeyle otizm arasında nedensel bir ilişki bilimsel olarak henüz kanıtlanmamış olsa da 3 yaş altında olan ve uzun süre televizyon izlettirilen çocuklarda otizm benzeri belirtiler görülmektedir. Bunlar genelde daha az göz teması kurar ve kucaklanmayı sevmezler. Dil gelişimi açısından kelime hazineleri zayıf ve konuşulanları anlamakta güçlük çekerler. Sosyal iletişimleri ve sosyal becerileri zayıftır. İnsanlara karşı ilgisiz ve kalabalık ortamlarda hoşlanmazlar. Yaşıtlarının oynadığı oyuncaklara karşı ilgi duymaz, el çırpma, sallanma, kuş gibi kanat çarpma, zıplama ve benzeri yinelenen anormal davranışlar gösterirler.''

     Yaramış, bu nedenle ailelerin 2 yaşından önce çocuklarına kesinlikle televizyon izlettirmemeleri gerektiğini belirterek, ''televizyonun bu yaştaki çocukların ruhsal ve bedensel gelişimlerini olumsuz etkilediği, dil gelişimlerini geciktirdiği, sosyal iletişim ve becerilerini bozduğu ile ilgili bir çok bilimsel çalışma ve gözleme dayalı deneyimler var. Bundan dolayıdır ki Amerikan Pediatri Akademisi önlem olarak 0-2 yaş çocuklarının televizyon ekranlarından uzak durmaları gerektiğini önemle vurguluyor. Kliniğimizde her ay bir iki çocukta bu rahatsızlığın olduğunu tespit ediyoruz'' dedi.

     Bu tür çocukların aileleri tarafından mutlaka erken dönemde fark edilmesi gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Yaramış, bu durumdaki çocukların erken dönemde fark edilmemesi ve gerekli önlemin alınmamasının telafisi güç sorunlara neden olabileceğini söyledi.

     Otizm belirtileri gösteren çocukların özellikle 3 yaşından önce teşhis edilmesinin tedavi şanslarını artırdığını, daha geç yaşta tanınan çocuklarda tedaviye direncin fazla olduğunu dile getiren Yaramış, erken tanı, düzenli takip ve davranış tedavileriyle bu tür çocukların zamanında normal okula başlayabileceğini belirtti.

EN DEĞERLİ AN KAYBOLUYOR

     Yaramış, özellikle klip ve reklamların küçük çocukların daha çok ilgisini çektiğini, ancak normal çocukların televizyona gösterdiği bu ilgiyi başka şeylere de gösterdiğini bildirerek, şöyle dedi:

     ''Ancak otizm belirtileri gösteren veya buna yatkın olan çocuklar, televizyona gösterdikleri ilgiyi çevreye ve insanlara gösteremezler. Pek çok anne baba bebeklerini oyalamak hatta eğitmek için televizyon karşısına oturturlar. Anneler çocuklarının daha fazla yemek yemesi için müzik klipleri ve reklamları izletiyor. Bu yolla duygusal, dil ve sosyal gelişimi için annesi ile yakalamış olduğu en değerli anı kaybederler. Aileler çocukların konuşmayı otomatik olarak öğrendiklerini zannediyorlar. Oysa normal bir çocuk insanların dudak şekli ve sesi arasında bağlantı kurarak dilini geliştirir. Uzun süre televizyon karşısında kalan çocuklarda dil gelişimi geri kalabileceği gibi içine kapanma ve yaşamdan kopma meydana gelebilmektedir. Anne ve bakıcılar ev işi yaparken çocuklara televizyon ilettirmesin, bunun yerine resimli kitap okuma, konuşma, resim yapma, arkadaşlarıyla veya oyuncaklarıyla oynama gibi başka şeyle ilgilenmesi için ortam sağlasın.''