1-2 yaş dönemindeki çocuk,oyun oynarken ilişkilerini sağlamlaştırır.

     İhtiyacı olan oyuncaktan çok, kendisiyle oynayan anne-babadır. Anadolu Sağlık Merkezi'nden Çocuk, Ergen ve Yetişkin Psikiyatri Uzmanı Dr. Zafer Atasoy "Oyunsuz çocuk, ilişkisiz çocuktur" diyor.

     1-2 yaş çocuğunun oyun gelişimi nasıl seyreder?

     Bir yaşındaki çocuk dış dünya ile daha yoğun ilişki kurmaya başlar. Bu durumu, iki yaşında göreceli olarak artar. Bu değişiklik onun sosyal özelliklerini geliştirmeye başladığının işareti olarak algılanmalıdır. Annesi ile kurmuş olduğu ilişkinin içine artık diğer kişiler de katılır, ancak annenin ilişkideki değeri ve ağırlığı sürer. Oyun tek kelime ile iki ayrı durumu anlatır: 'Paidia' (İngilizcesi 'play') yönergeli ancak serbest, kuralları olmayabilen ve 'ludus' (İngilizcesi 'game') yönergeleri kurallı oyun. 1-2 yaş arasındaki çocuk bu tanımlama kapsamında sıklıkla paidia oyunları oynar. Bunlar bir kişinin, özellikle de annenin katıldığı oyunlardır. Oyun süresi genellikle birkaç dakika ile sınırlıdır. Çocuk katılmayı bıraktığı zaman oyun sona erer. Erişkinin başlattığını çocuk sonlandırmış olur. Çocuklar, kendi aralarındaki oyunu ise yardımsız yürütemezler. Erişkin, oyunun devam edebilmesi için için gereklidir.

     ERİŞKİN DAVET EDER

     Bu dönemde en çok ne gibi oyunlardan hoşlanırlar?

     Oyun oynama ve buna bağlı olarak hoş zaman geçirme isteği çocuktan gelmez. Bu talep erişkinden gelmiştir. Erişkin, oyun oynamaya isteklidir, davetkardır, kışkırtıcı olur. Oyun her an, her yerde başlayabilir ve bitebilir.

     Tek başına oyun başlattıklarında ne olur? Tek başına oyunun yararları nelerdir?

     Erişkinin katılmadığı ve başlatmadığı oyunları, çocuk özellikle annenin olmadığı dönemlerde sergiler. Bu oyunlarda kuralsızlık çok belirgindir, paidia (play) olarak tanımlanan oyun türünün dışındadır. Tek başına oyun, bu dönemdeki çocuk için sağlıklı değildir.

     Anne- babaların bu yaş aralığındaki çocuklarda oyunla ilgili dikkat etmeleri gerekenler nelerdir?
Bu yaş grubunda başlatılan oyunlar hoş zaman geçirme aracıdır. İlişkiyi daha sağlıklı ve doyurucu hale getirir. Oyunsuz kalmış çocuk ilişkisiz çocuk anlamı taşıyabilir. Bu da sağlıksız bir durumdur. Bu nedenle, bulunan her fırsatı oyun zamanı olarak değerlendirmek çok abartılı bir durum değildir.

     UZAKLAŞMA ÇABALARI SERGİLER

     1-2 yaş grubu çocukların ruhsal durumları nasıl gelişir? Kişilik özellikleri nasıldır?

     Çocuk, yürümeye başlamasıyla birlikte bağımsız olma girişimlerinin de başladığı bir döneme girmiştir. Annesine gizli bir bağla bağlı gibidir. Birçok gereksinimini hâlâ kendi başına sağlayamaz ancak anne-babadan uzaklaşma çabaları da sergilemeye başlar.

     İLİŞKİNİZİ GÜÇLENDİRİN

     Faydalı olabilecek oyunlar nelerdir? 

     Bir becerinin geliştiği, kazanma ya da kaybetmenin söz konusu olmadığı bu dönemde çocuk oyunlarındaki tek amaç; iyi vakit geçirmektir. Çocuk da erişkin de haz aldığı için oyunlar, aralarındaki ilişkinin güçlenmesine yardımcı olur. Kültürel özellikler içeren bu oyunlar evden eve değişiklikler gösterir. İlişki bazlı oyunların özellikle faydalı olanı yoktur. Her türlüsü faydalıdır.

      FAVORİ NESNESİNİ KENDİ SEÇER

      Bu yaş grubu çocuklara ne tür oyuncaklar alınabilir?

      Cinsiyetleri daha ziyade aileler tarafından vurgulanan bu dönem çocuklarının oyuncakları, bir anlamda anne babanın seçtiği oyuncaklardır. Yutamayacakları, vücutlarına sokamayacakları (burun delikleri gibi), kendilerini yaralamayacak, parçalayamayacakları türden olup; çocuğu koruyan özellikler taşıyan güvenli oyuncaklar seçmek, ailelerin önceliği olmalıdır. Diğer oyuncak özellikleri (renk, ses, koku... ) bunlara eklenebilir. Çocuğun elinden düşürmediği nesne, bildiğimiz anlamda bir oyuncak olmayabilir. Genellikle yumuşak özelliğiyle ön plandadır. Çoğunlukla bir ayıcık, bir tülbent veya bir battaniyedir. Çocuk bu nesneyi her yere taşır. Ondan ayrılmak istemez. Müdahale edilmesini kabul etmez. Uykuya geçme, sakinleşme ihtiyacı olduğu zaman bu nesneye sarılır. Geçiş nesnesi olarak tanımlanan bu nesneyi çocuk seçer.

     EGOLAR ÖN PLANDA

     Yaşıtlarıyla ilişkileri nasıldır? Birlikte oyun oynayabilirler mi?

     Sosyalleşmenin ilk adımlarının atılmaya başladığı bu dönemde, benzer özellikler taşıyan yaşıtlar arasında bir ilişki neredeyse mümkün değildir. Egosantrik (benmerkezci) özelliklerin belirgin olarak sergilenmesi, paylaşmayı hemen hemen olanaksız hale getirir. Paylaşım daha çok büyüklerle gerçekleşir. Erişkinler onların egosantrik özelliklerini kolaylıkla ve sorun çıkmadan taşırlar. Paylaşımın oyun olması gerekmez. Büyükle her türlü etkinlik bir arada yürüyebilir.