Depresyon ne yazık ki çağımızın önde gelen ruhsal hastalıklarından biri haline geldi. Çocuk ve ergenlerdeki depresyonun teşhis kriterleri yetişkinlerinkiyle aynıdır. Kolay sinirlenme, yeni filizlenmekte olan öfke nöbetleri ve isyankârlık, obezite veya aşırı kilo verme gibi belirtiler depresyonun öncü belirtisi olabilir. Uzman Dr. Neslim Doksat, depresyondnaki çocuklara nasıl yaklaşılması gerektiğini anlatıyor.
SIKLIK
Ön-ergenlik döneminde majör depresyonun sıklığı %2 olup, kız ve erkeklerde görülme oranı yaklaşık aynıdır. Ergenlerde ise sıklık yaklaşık olarak %6’dır. Çalışma sonuçlarına göre, 19 yaşına kadar depresyon görülme oranı %28’dir. Yani, kabaca, 3 ergenden biri depresyon geçirmektedir!
SEBEPLERİ
Depresyonun sebepleri arasında, genetik yatkınlık, beyinde sinirler arasındaki iletiyi sağlayan bazı kimyasal maddelerin konsantrasyonunda düzensizlik, ergenlik döneminde yükselen seks hormonlarının etkisi gibi faktörler sayılabilir.
Bahsedilen şekilde genetik açıdan eğilim ve nörokimyasal düzensizliğin mevcudiyeti, çocuk ve ergenleri depresyona yatkın hâle getirir. Olumsuz hayat olayları ise yatkınlığa sahip olan bu bireylerde depresyon gelişmesini tetikler.
Çocuk ve Ergenlerde Depresyonu Tetikleyen Olumsuz Hayat Olayları Şunlardır:
-
Anne ve/veya baba yoksunluğu (vefat, hastalık, başka şehirde yaşamak, çok yoğun iş temposu vb. sebeplere bağlı olarak)
-
Duygusal uyarandan, ilgiden mahrum kalmak
-
Göç veya taşınmak
-
Aile içinde gerginlik, çatışma, fiziksel şiddetin varlığı
-
Boşanma
-
Ailede ciddi ekonomik sorun yaşanması
-
Ebeveynin bir veya ikisinin ruhsal hastalığa sahip olması
-
Kapasitesinin üstünde akademik beklentisi olan bir okulda okumak
-
Akademik başarısızlık
-
Kronik fiziksel hastalıklar veya sorunlar
-
Akran geçimsizliği
-
Karşı cinsle yaşanan sorunlar
-
Sınav stresi
-
Çocuk ve Ergenlerde Majör Depresyonun (MD) belirtileri şunlardır:
-
Sıkıntılı ve çökkün duygu hâli
-
Eskiden keyif alınan faaliyetlerden zevk alamama, belirgin derecede ilgi kaybı
-
Uykuda artma veya azalma
-
Değersizlik, ümitsizlik, pişmanlık, suçluluk duyguları
-
Enerji kaybı
-
Konsantrasyon kaybı, kararsızlık
-
İştahta artma veya azalma
-
Psikomotor hızlanma veya yavaşlama
-
İntihar etme düşünceleri
Bazı durumlarda yukarıda belirtilen depresyon belirtilerine psikotik özellikler eşlik edebilir.
Psikotik özellikli majör depresyonda, klinik tabloya halüsinasyonlar (gerçekte mevcut olmayan sesler veya görüntüler) ve/veya hezeyanlar (gerçek dışı düşüncelerin doğru olduğuna inanma ve bunların doğruluğunu iddia etme) eşlik eder. Psikotik özellikler hastanın depresif duygudurumuyla uyumludur.
Bu belirtilerden bir veya birkaç tanesi iki hafta boyunca ısrarlı şekilde mevcutsa, en kısa zamanda bir çocuk ve ergen psikiyatrına başvurmak gereklidir. Teşhisin konması ve tedavi çocuk ve ergen psikiyatrı tarafından yürütülür.
