Boğaz  enfeksiyonu biz doktorlardan çok ailelerin koyduğu bir tanıdır. Aslında  boğaz  diye  bir  organımız  yoktur,  boğaz  vücudumuzun  bir  bölgesidir.

     Bu  bölgede  birçok  farklı  organ  vardır,  bu bölgenin  tüm  farklı  enfeksiyonlarına genel  olarak   tıpta  “üst  solunum  yolu  enfeksiyonu”,  halk  arasında  da  “boğaz  enfeksiyonu”  denir.  Ama  bizim  doktorumuz  da  öyle  söylüyor  diyorsanız, o da  daha  kolay  anlaşılsın  diye  bu  terimi  kullanmış  olabilir.  Bu kavram  kargaşasını  ortadan  kaldırmak  için bu  enfeksiyonları  bölgelerine  göre  tanımlamakta fayda  görüyorum.

Boğaz Enfeksiyonu Belirtileri

     Enfeksiyonun  bulunduğu  bölgeye  göre  farklı farklı belirtiler  olabilir. Ancak en sık  görülen  belirtiler  boğazda  yanma  hissi, özellikle  yutkunurken ağrı, eğer  nazofarinks  bölgesi  etkilendiyse  birlikte  burun  akıntısı, geri  akıntıya  bağlı  olarak öksürük dahi olabilir.

     Larenjit  dediğimiz  ses  tellerinin  etkilendiği  bir  enfeksiyonda köpek havlaması gibi sesli boğuk bir öksürük de  olabilir. Nefes  alırken  stridor  dediğimiz  ötme, bazen nefes zorluğu, hatta nefes  durması  bile  olabilir. Bazı  boğaz  enfeksiyonları  sırasında ateş,  kusma, karın  ağrısı,  kusma  gibi genel belirtiler  de  olabilir. 

Boğaz Enfeksiyonu Tedavisi

     Genellikle  semptomatik  tedavi  dediğimiz belirtilerin  hafifletilmesine  yönelik  tedavi  yeterlidir.  Ateş ve ağrı için ağrı kesici-ateş düşürücü ilaçlar. Boğaz  ağrısı için  bol  sıvı,  özellikle ıhlamur tarzı bitki çayları, bol meyve tüketimi önerilir. Çok  şiddetli  boğaz ağrısı varsa lokal anestetik(uyuşturucu) ve antienflamatuar(yangı giderici) maddeler  içeren pastil ve  spreylerden de faydalanılabilir

Boğaz  enfeksiyonunda  ne  zaman antibiotik  kullanmalıyız?

     Öncelikle  şunu  söylemeliyim ki,  araştırmalara  göre  üst  solunum  yolu  enfeksiyonlarının   %80’i  viraldir,  yani  antibiotik  gerekmez,  ancak  %80’ine  antibiotik  verilir. Bir  çocuğun  üst  solunum  yolu  enfeksiyonu  varken  antibiotik  alması  için  bazı  kriterler  gerekir:

    -Bademcik  üzerinde beyaz  iltihap varsa(bazen bu  durumda  bile  gerekmeyebilir)
    -5  günden  uzun  süren  öksürük-nezleye  eğer 3  günden  uzun  süren  bir  ateş  ekleniyorsa
    -5  günden  uzun  süren  öksürük-nezleye  muayenede yeşil-sarı  akıntı  eşlik  ediyorsa
    -Ateş  sık  çıkıyorsa, kontrol  altına  alınamıyorsa
    -Kan  testlerinde  bakteriyel  enfeksiyonu  destekleyen  bulgular  varsa.

-Krupla  birlikte  yüksek  ateş  var  ve  epiglottit  şüphesi  varsa

     Bu  bulgular  yokken  çocuğunuza  lütfen  antibiotik  vermeyin,  verilmesini  talep  etmeyin,  veriliyorsa  da  lütfen  neden  verildiğini  doktorunuza  sorun.

Çeşitli boğaz  enfeksiyonları

Nazofarnejit:  Genelde  basit  nezledir,  -nazo kökü burnu,  farinks  yutak  bölgesini ifade  eder.  Yani  bu burun  arkasındaki  geniz  boşluğuyla,  yutağın  birleştiği  bademcik  öncesindeki  boğaz  bölgesinin  enfeksiyonudur.  Kızarık  olması  burada  iltihap  olduğu  ve  antibioitk  kullanılması  gerektiği  anlamına  gelmez. Boğazımızı  açıp  sağlıklıyken  de  baktığımızda  zaten  pembe-kırmızı  arası  bir  renk  görürüz. İltihaplı  diyebilmek  için  çok  yoğun  kırmızı,  hatta  üzerinde  beyaz  iltihapların  görülmesi  gerekir ki,  bu  durum  genellikle  bu  bölgede  olacak  bir şey  değildir.  Ancak  bazen  geniz  etinin  iltihaplanması  veya  varolan  sinüzite  bağlı  olarak  bu  bölgeden geriye yeşil-sarı  renkli  iltihaplı bir  akıntı  görülürse  o zaman  bakteriyel  bir  nazofarenjit  veya  sinüzit  olabileceği  için  antibiotik  kullanmak  gerekecektir.

Tonsillit: Tonsil  bademcik  demektir, bu  bademciklerin  iltihabını  ifade  eder,  sadece  hafif  kızarık  olması  yine  bir anlam taşımaz.  Üzerinde  beyaz  iltihap  varsa, bu  durum  sıklıkla  Beta  enfeksiyonundan  kaynaklanır,  beta  testi  pozitifse  10  gün  antibiotik  mutlaka  şarttır.  Ancak  sık  tekrarlayan  beyaz  iltihap+ ateş  tablosu  enfeksiyon  değil,  periyodik  ateş  yapan  hastalıklardan  PFAPA sendromundan da  kaynaklanıyor  olabilir. Halk  arasında  öpücük hastalığı  adı  da  verilen  Epstein-Barr  virsü  (EBV) enfeksiyonları  da  Betaya  benzer  şekilde  beyaz iltihap  yapabilir,  antibiotikten  3  gün  sonra  düzelmiyorsa  şüphelenilebilir,  bazı  özel  kan  testleri  ve  kanın  mikroskopta  incelenmesiyle  tanı  konabilir.

Larenjit: Larinsks  dediğimiz  ses  tellerinin enfeksiyonudur,  çoğu  zaman  viraldir, sıklıkla  gece  yarısı  aniden  köpek  havlaması  gibi  tipik  sesli öksürüğüyle  tanı  konur.  Bu  enfeksiyona  krup,  psödokrup,  veya  yalancı  difteri  gibi  çeşitli  isimler de  verilmektedir.  Viral  olduğu  için  çoğu  zaman  antibiotik  vermeden,  soğuk  ilaçlı buharlarla,   bazen de  kortizon  türü  ilaçlar  verilerek  tedavi  edilir.  Yemek  yerken  nefes  borusunun  kapanmasını  sağlayan  epiglot kapağı  da  iltihaplanırsa  genelde  ateş de olur,  bu kruptan  çok  daha  ağır  bir  enfeksiyondur.  Sonuç  olarak  kruplara  ateş  eşlik  ediyorsa  epiglottit  olabileceği  endişesiyle  antibiotik  başlanmalıdır.  Larenjit(krup)  ve  epiglottit  biz  çocuk  doktorlarının  standart  boğaz  muayenesinde gözle  görülmeyen  enfeksiyonlardır,  tipik  sesli  öksürük duyularak  tanı  konur,  daha  ileri  değerlendirme  gerektiğinde  nadiren  kulak  burun  boğaz doktorlarından  konsültasyon   istemek  gerekebilir.