“Bu çocuk hep mi yalan söyleyecek” kaygısı anne ve babaların anlık tepkiler oluşturmasına sebep olabilir. Bu anlık tepkiler arttıkça çocukta yalan söyleme davranışı pekişebilir. Ceza almaktan, kınanmaktan, şiddet görmekten kaçan çocuk yalana başvurur. Anne ve babaların çocuklar doğruyu söylediklerinde panik yapmadan süreci izlemeleri halinde, çocuklarda bu davranış kalıcı olmayacaktır.
Çocukların yalan söylemesinin nedenleri nelerdir? Anne ve babanın etkisi nedir? Ve Anne babalar yalan söyleyen bir çocuk karşısında ne yapmalılar?
İşte cevapları;
Pedagog Adem Güneş “onurlu çocuklar yalan söyler” der. Yani onurunu korumaktır öncelikle çocuğun yalana başvurma sebebi. Yalan söylemek, insanın kaygı ve korku duyduğu anlardan kurtulmak için başvurduğu savunma mekanizması, yani kendini koruma yoludur.
Öncelikle anne ve babalar yalan ve hayal gücünü ayırmalılar.3-5 yaşındaki çocuklar gerçeği ve hayal gücünü ayırmazlar. Hayal dünyaları çok geniştir. Bu yüzden duyduğu, gördüğü her şeyi alıp hayal dünyasıyla süsler. Bu yaşlarda çocuğun söylediği yalanlar hususunda endişelenmeye gerek yoktur. Bir davranış problemi gibi bakmamak gerekir. Anlatılanlara onların hikayeleri gibi bakabilirsiniz. Bu yaşlardan sonraysa yalan bir “ davranış problemi” olarak yorumlanabilir. Bu dönemde anne ve babaların bazı tutumları çocukları yalan söylemeye iter.
Bunlar;
- Yalan söyleyen anne ve baba
- Ebeveynin aşırı baskıcı, otoriter ve mükemmelliyetçi ya da aşağılayıcı ve küçümseyici tutumda olması
- Ailenin beklenti düzeyinin yüksek olması
- Yapmadığı bir davranıştan dolayı anne ve babanın çocuğu baskı altına alınıp itiraf ettirmeye çalışması
- Yanlış davranışlar sonrasında çocuğun cezalandırılması ve şiddet görmesi
- Başkalarıyla kıyaslayarak çocuğu olmadığı biri gibi davranmaya itme.
Ebeveynler Ne Yapmalı?
Yalan söyleme davranışını iyileştirmek, önlemekten daha zordur. Önemli olan, çocuğu yalana itecek durumlara meydan vermemektir. Anne ve babalar çocuklarına model olduklarını akıldan çıkarmamalı ve doğru model olmalıdırlar.
Bunun yanında;
- Ebeveynin söyledikleri ile davranışları arasında tutarlılık olmalı.
- Ebeveynler çocuklarını çok iyi tanımalı ve yapabileceğinin üzerinde davranışlar, başaramayacağı şeyler istememeli
- Çocukları kimseyle kıyaslamamalı
- Çocuğa aşırı otoriter ve baskıcı bir tutumla yaklaşmamalı ve çocuğu tehdit etmemeli
- Anne-baba kendi yalanlarına çocuğunu ortak etmemeli.
- Çocuğun yalan söylemesine neden olan şeye odaklanmalı, yalanın içeriğine değil
- Anne ve baba yalanı ortaya çıkarmak için uğraşmamalı
- İnsanın her yaşta takdir edilmeye ve onaylanma ihtiyacı vardır. Çünkü çoğu kez onaylanma ihtiyacı nedeniyle yalan söylüyor olabilir.
| 
