Çocuklarda geniz eti büyümesine bağlı oluşan sorunları ve tedavilerini KBB uzmanı Betül Cengiz'e sorduk.

Okul öncesi dönemde çocuğunuz varsa mutlaka ya kendi çocuğunuzda ya da çevrenizdekilerde “geniz eti büyümesi” problemine denk gelmişsinizdir. Geniz etinin büyümesi çocuklarda sık tekrarlayan enfeksiyon, gece uyku kalitesinde düşüş gibi sorunlara yol açabiliyor. İyi tarafı çocuk büyüdükçe geniz eti küçülüyor ve birçok vakada ameliyata gerek kalmıyor. Konuyla ilgili detayları Kulak Burun Boğaz Uzmanı Betül Cengiz’den öğrendim. 

Geniz etinin işlevi     
Geniz eti, burnun arka kısmında boğazın ve yumuşak yamağın üzerinde yer alan vücudumuzun savunma hücrelerinden oluşan lenfoid bir dokudur. Geniz eti tıpkı bademcik gibi zararlı organizmalara karşı bedenimizi korumak için vardır. Geniz etinin vücudumuzda olma sebebi burun ve ağız yoluyla vücudumuza giren zararlı mikroorganizmalara karşı koruyucu bir bariyer oluşturmaktır. Genellikle sık enfeksiyon geçiren çocuklarda savunma hücrelerinin artması sonucu geniz eti büyür ve burun tıkanıklığına neden olur. Pasif sigara içiciliği; yani anne babanın sigara içmesi durumunda, alerji, kronik sinüzit gibi hastalıklarda, yuva ve kreş gibi çocukların sık sık bir arada yaşadığı, sürekli hastalandığı ortamlarda geniz etinin büyümesi daha fazla görülür.

Geniz etine bağlı gelişen sağlık sorunları
Burun tıkanıklığına ve genizde büyüyen lenfoid kitleye bağlı olarak çocuklarda en çok horlama, gece yatarken ağız açık uyuma, ağızdan su gelmesi gibi şikâyetler görülür. Bunun yanı sıra uyurken yeteri kadar oksijen alamayan çocuklarda vücutta stres yükü artar ve uyku kalitesi düşer. Gece huzursuzluğu, sık uyanma, idrar kaçırma gibi belirtiler geniz eti büyümesi olan çocuklarda sık görülmektedir.

Geniz dediğimiz nazofarenks bölgesinde kulağımızın havalandırmasını sağlayan östaki tüpleri bulunur. Geniz eti olan çocuklarda burun tıkanıklığı olması beraberinde enfeksiyon ve geniz iltihaplanmasına yol açar. Östaki tüpü yoluyla geniz iltihabı kulağa yayılarak kulak ağrısı ve orta kulak iltihabı oluşturur. Sürekli östaki tüpünün geniz etine bağlı tıkalı olması ve kulaklara az hava gitmesi Kronik Seröz Otit dediğimiz sıvı birikimini yapar.

Kulaklarda sıvı birikimi olan çocuklarda ağrı olmaz. Kulaktaki sıvı ses dalgalarının iç kulağa iletimini engelleyerek iletim tipi işitme kaybı meydana getirir. Televizyonu çok yakından izleyen, ebeveynleri seslendiğinde duymayan, yanıt vermeyen çocuklarda geniz eti problemi olabilir. Mutlaka Kulak Burun Boğaz doktoru tarafından kulaklarının ve geniz etinin kontrol edilmesi gerekir. Tedavi edilmeyen çocuklarda ileriki dönemlerde işitme kaybı kalıcı olabilmektedir. Gece başlayan gıcık tarzı öksürükte geniz etinin belirtisi olabilir.

Geniz eti tanı ve tedavisi hangi yollarla yapılır?
Geniz etinin tanısı konulurken iki temel yöntem kullanılıyor. Endoskopla kamera yardımıyla geniz eti görülebilir veya röntgen çekilerek geniz eti görüntüsü alınabilir. Geniz etinin nazofarenks pasajını yüzde elli ve daha az daralttığı durumlarda ek bir komplikasyon yoksa geniz eti ameliyatı ertelenebilir. Medikal tedavi ile yakından takip edilerek geniz etinin büyümesi 3 ay aralıklı kontroller ile izlenir. Geniz eti burun pasajının yüzde ellisinden daha fazla kısmını kapatıyorsa operasyon ile geniz etinin alınması gerekir. Çocuklarda geniz eti ile birlikte kulakta kronik sıvı birikimi varsa aynı ameliyatta kulaklara ventilasyon tüpü dediğimiz tüp takılarak sıvı birikimi boşaltılır.

Yaş büyüdükçe geniz eti küçülür
Geniz eti büyümesi genelde 6 yaşına kadar devam eder. Yaşla geniz eti ters orantılıdır. Yaş ilerledikçe geniz eti küçülür. 6 yaş sonrasında küçülme daha da hızlanır. Ama ileri derece büyüyüp burun tıkanıklığına yol açtığı durumlarda geniz etinin beklenmeden alınması gerekir. Geniz etinin büyümesi çocuklarda sık hastalanmaya yol açarak büyüme, gelişmeyi ve beraberinde eğitim sürecini olumsuz etkiler. 2-3 yaş aralığındaki çocuklara tıbbi zorunluluk halinde geniz eti operasyonu yapılabilir. Geniz eti ameliyatı 15 dakika gibi kısa süren ağız içinden yapılan bir ameliyattır. Ameliyat sonrası aynı gün taburcu edilerek eve gönderilebilir.

Çocukluk çağında en çok yapılan ameliyat
Geniz eti ameliyatı bütün dünyada çocukluk döneminin en sık yapılan cerrahi işlemidir. Ameliyat yaklaşık 8-10 dakika kadar kısa sürer ve çocuk hastalar gün içinde taburcu edilebilir. Çocuklar ameliyatın ertesi günü normal yaşantılarına devam eder. Ameliyat olacak çocuğun, ruhsal olarak da ameliyata iyi hazırlanması gerekir. Geniz eti ameliyatı uzun dönemde çocuğun yaşantısında olumsuz etki yaratmaz. Alerjik yapıya sahip bağışıklık sistemi zayıf ve tekrarlayan enfeksiyonu olan çocuklarda geniz eti tekrarlayabilir. Geniz etinin tekrar büyüdüğü durumlarda çoğunlukla ameliyat gerekmez. Hasta yakın gözlem altında tutularak sebep oluşturan etkenlere karşı tedavi edilir.