Üniversitelerde yürütülen yüksek lisans, doktora ve sanatta yeterlik programlarından oluşan lisansüstü eğitim yönetmeliği yeniden düzenlendi.

Resmi Gazete'de yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği'ne göre, tezli ve tezsiz olmak üzere iki şekilde yürütülecek yüksek lisans programlarının hangi enstitü, ana bilim ve ana sanat dallarında, nasıl yürütüleceği ile yükseköğretim kurumlarının yetkisinde olan tezli ve tezsiz yüksek lisans programları arasında geçişe izin veren hususlar, senatolar tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenecek.
 
YÖK kararı üzerine yükseköğretim kurumlarında, öğretim elemanı ve öğrencilerin aynı mekanda bulunma zorunluluğu olmaksızın, bilgi ve iletişim teknolojilerine dayalı olarak öğretim faaliyetlerinin planlandığı ve yürütüldüğü lisansüstü uzaktan öğretim programları açılabilecek.
 
Başvuru esasları senato tarafından belirlenecek
 
Yüksek lisans programına başvurabilmek için adayların, lisans diplomasına ve başvurduğu puan türünde senato tarafından belirlenecek 55 puandan az olmamak üzere ALES puanına sahip olmaları gerekecek.
 
Tezsiz yüksek lisans programlarına öğrenci kabulünde, yükseköğretim kurumları ALES puanı aramayabilecek ve istenildiği takdirde sınavın taban puanını senatolar belirleyecek.
 
Adayların başvurusuna ilişkin esaslar, ALES puanının yüzde 50'den az olmamak koşuluyla ne kadar ağırlıkla değerlendirmeye alınacağı ve lisansüstü eğitim öğretime öğrenci kabulüne dair diğer hususlar da senato tarafından belirlenecek.
 
Yüksek lisans en çok 6 yarı yılda bitirilecek
 
Tezli yüksek lisans programının süresi, bilimsel hazırlıkta geçen süre hariç, kayıt olduğu programa ilişkin derslerin verildiği dönemden başlamak üzere, her dönem için kayıt yaptırıp yaptırmadığına bakılmaksızın 4 yarı yıl olacak ve program en çok 6 yarı yılda tamamlanacak.
 
4 yarı yıl sonunda öğretim planında yer alan kredili derslerini ve seminer dersini başarıyla tamamlayamayan veya bu süre içerisinde yükseköğretim kurumunun öngördüğü başarı koşullarını yerine getiremeyen, azami süreler içerisinde ise tez çalışmasında başarısız olan veya tez savunmasına girmeyen öğrencinin üniversite ile ilişiği kesilecek.
 
İntihal yazılım programı raporu
 
Yüksek lisans tezinin savunmasından önce ve düzeltme verilen tezlerde ise düzeltme ile birlikte öğrenci tezini tamamlayarak danışmanına sunacak. Danışman tezin savunulabilir olduğuna ilişkin görüşü ile birlikte tezi enstitüye teslim edecek.
 
Enstitü, söz konusu teze ilişkin intihal yazılım programı raporunu alarak danışmana ve jüri üyelerine gönderecek. Rapordaki verilerde gerçek bir intihalin tespiti halinde, gerekçesi ile karar verilmek üzere tez, enstitü yönetim kuruluna gönderilecek.
 
Tez sınavı, öğretim elemanları, lisansüstü öğrenciler ve alanın uzmanlarından oluşan dinleyicilerin katılımına açık ortamlarda gerçekleştirilecek.
 
Tezi reddedilen öğrenciye, talepte bulunması halinde, tezsiz yüksek lisans programının ders kredi yükü, proje yazımı ve benzeri gereklerini yerine getirmiş olmak kaydıyla tezsiz yüksek lisans diploması verilecek.
 
Senato tarafından belirlenen esaslara göre, tezsiz yüksek lisans programının sonunda yeterlik sınavı uygulanabilecek.
 
Tezsiz yüksek lisans programları
 
Tezsiz yüksek lisans programını tamamlama süresi, bilimsel hazırlıkta geçen süre hariç, kayıt olduğu programa ilişkin derslerin verildiği dönemden başlamak üzere, her dönem için kayıt yaptırıp yaptırmadığına bakılmaksızın en az 2 yarı yıl, en çok 3 yarı yıl olacak.
 
Bu sürenin sonunda başarısız olan veya programı tamamlayamayan öğrencinin üniversite ile ilişiği kesilecek.
 
Doktora sürelerine ilişkin düzenlemeler
 
Doktora programları ikinci öğretim olarak açılamayacak. Doktora programına başvurabilmek için adayların, tezli yüksek lisans diplomasına sahip olmaları ve ALES'ten başvurduğu programın puan türünde 55 puandan az olmamak koşuluyla ilgili senato kararı ile belirlenecek sınav puanına sahip olmaları gerekecek.
 
Doktora programına öğrenci kabulünde, merkezi yabancı dil sınavlarından en az 55 puan alınması zorunlu olacak.
 
Doktora programı, bilimsel hazırlıkta geçen süre hariç, tezli yüksek lisans derecesi ile kabul edilenler için kayıt olduğu programa ilişkin derslerin verildiği dönemden başlamak üzere, her dönem için kayıt yaptırıp yaptırmadığına bakılmaksızın 8 yarı yıl olacak ve azami tamamlama süresi 12 yarı yıl olacak.
 
Lisans derecesi ile kabul edilenlerin 10 yarı yılda tamamlayacağı programın azami tamamlanma süresi ise 14 yarı yıl olarak belirlendi.
 
Doktora programı için gerekli kredili derslerini başarıyla tamamlamanın azami süresi, tezli yüksek lisans derecesi ile kabul edilenler için 4 yarı yıl, lisans derecesi ile kabul edilenler için 6 yarı yıl olacak. Bu süre içinde kredili dersleri başarıyla tamamlayamayan veya üniversitenin öngördüğü en az genel not ortalamasını sağlayamayan öğrencinin üniversite ile ilişiği kesilecek.
 
Öğretim üyelerinde en az bir yüksek lisans tezi yönetme şartı
 
Doktora programlarında öğretim üyelerinin tez yönetebilmesi için, başarıyla tamamlanmış en az bir yüksek lisans tezi yönetmiş olması gerekecek.
 
Tez çalışmasının niteliğinin birden fazla tez danışmanı gerektirdiği durumlarda atanacak ikinci tez danışmanı, üniversite kadrosu dışından en az doktora derecesine sahip kişilerden olabilecek.
 
Doktora programlarında yeterlik sınavı toplantıları, öğretim elemanları, lisansüstü öğrenciler ve alanın uzmanlarından oluşan dinleyicilerin katılımına açık olarak yapılacak. Yeterlik sınavı, yazılı ve sözlü olarak iki bölüm halinde yapılacak. Tez savunma toplantıları da öğretim elemanları, lisansüstü öğrenciler ve alanın uzmanlarından oluşan dinleyicilerin katılımına açık olarak gerçekleştirilecek.
 
Özel öğrencilere ilişkin yeni hükümler
 
Yönetmelikle lisansüstü derslere kabul edilen özel öğrencilere ilişkin de yeni hüküm getirildi. Buna göre, özel öğrencilik, ilgili programda doğrudan derece elde etmeye yönelik bir eğitim olmayacak ve süresi 2 yarı yılı geçemeyecek.
 
Lisansüstü programa kabul edilen öğrencilerin özel öğrenci olarak aldığı ve başarılı olduğu derslerin muafiyet işlemlerinde, muafiyet verilen dersler, ilgili lisansüstü eğitiminde verilen derslerin yüzde 50'sini geçemeyecek.
 
Tezsiz yüksek lisans programları hariç, aynı anda birden fazla lisansüstü programa kayıt yaptırılamayacak ve devam edilemeyecek.
 
YÖK tarafından düzenlenen yeni yönetmelikle Üniversitelerarası Kurul tarafından düzenlenen eski yönetmelik yürürlükten kaldırıldı.