Kısa bir süre önce saçların kırlaşmasından ve dökülmesinden sorumlu olanlar da dahil saç özelliklerini etkileyen birçok gen tespit edilmişti. Tokyo Tıp Üniversitesi’nden Emi Nishimura ile çalışan ekip, aynı konuyu farklı bir açıdan inceliyor. Bilim insanları yaşlanma süreci içinde dokuların gelişimini araştırıyorlar.

      Bedenimizin yaşlanırken niçin değiştiğiyle ilgili çeşitli teoriler vardır. Hücrelerin birçoğu belli bir süre için bölünmeye devam ederler: reaktif oksijen moleküllere zarar verir, kromozom uçlarındaki telomerler kısalır. Tahminlere göre bu süreçlerin kombinasyonu organizmaları yaşlandırıyor da.

     Bu konuda kök hücrelerin önemli bir rolü var. Fakat somatik kök hücrelerini deneysel olarak test etmek hala zordur. Nishimura ve ekibi şimdi kök hücrelerini saç foliküllerinin yardımıyla incelediler. Cildin bu mini organı saçların büyümesini sağlarken, dönüşümlü olarak büyüme ve dinlenme evreleri yaşanıyor. Uzmanlar saç foliküllerinin hem farede hem de insanda ilerleyen yaşla birlikte küçüldüğünü hatta bazılarının tamamen yok olduklarını saptamışlar.
Üstelik de bu sadece erkekler değil kadınlar için de geçerli. Bu süreç, folikül kök hücrelerinin yaşlanmalarıyla ilgili.

    DNA bozukluklarına reaksiyon olarak yaşlanmış kök hücreleri, belli başlı kolajen tipinin bozulmasına neden olan bir madde üretiyorlar. Bu indirgeme yüzünden folikül kök hücreleri kendi kendilerini onarma yetisini kaybediyor ve üst cilt tabakasının nasır oluşturan hücreleri (keratinositler) olarak gelişiyorlar ki bu da saç dökülmesine yol açmakta.

     Bilim insanları bu kök hücrelerinin –XVII kolajen (COLI7A1) tipini korumaya “zorlanmaları” halinde bu yaşlanma sürecinin durdurulabileceğini söylüyorlar Science dergisinde. Böylece belki de belli başlı saç hastalıkları için yeni tedavi stratejileri geliştirilebilecek. Folikül kök hücreleriyle Amerikalı bir ekip de çalışıyor. Özellikle de dinlenme ve büyüme evrelerine odaklanan Rui Yi ve çalıma arkadaşları, bu konuda transkripsiyon faktörü Foxc1’in ne gibi bir rolü üstlendiğini incelemişler.

      Söz konusu protein kök hücrenin dinlenme evresinde bulunmazken, yeni bir saç büyüme döngüsünün başlaması sırasında etkin evrede kendini gösteriyor. Foxc1 geni engellendiğinde, folikül kök hücrelerinin dinlenme evresini kontrol eden genler etkileniyor. Proteinin eksikliği dinlenme evresini kısaltıyor ki bunun sonucunda da saçlar dökülüyor. Üstelik de kök hücrelerinin etkinliği de baskılanmakta.