Çıplak arazilere oranla bitki örtüsü ile kaplı arazilerde, erozyon daha az meydana geliyor; çünkü bitki örtüsü yağışın miktarını, şiddetini ve mekanik etkisini azaltıyor, kökleriyle toprağı sarıyor ve taşınmasını önlüyor. Orman toprakları ise suyun akış hızını azaltıp toprağa sızmasını arttırarak, erozyonun şiddetini düşürüyor. Bitki örtüsü ayrıca, toprak yüzeyinde biriktirdiği ölü örtü ile toprağı yağmura karşı koruyor. Özellikle de orman ölü örtüsü, en şiddetli yağışları yüzeysel akıma geçmeden toprak içerisine kolaylıkla geçirebilecek bir kapasiteye sahip bulunuyor.

 
Bitki örtüsü erozyonun önlenmesinde bu kadar önemli bir yere sahipken, Türkiye'de ormanlar, şuursuz ve usulsüz faydalanmalar, otlatma, tarla açma ve çarpık sanayileşme gibi sebeplerle tahrip ediliyor. Mera gibi görülen orman alanlarında, herhangi bir izin almaya gerek görmeden, gelişigüzel hayvan otlatmacılığı sürüyor. Her yıl meydana gelen yüzlerce orman yangını ile de binlerce hektar alan yanarak kül oluyor. Yüksek eğimli orman alanlarında, ormanın ortadan kalması sebebiyle erozyon hareketleri de hızla artıyor. Yeşil örtünün bir anda yangınlarla yok olması, sağanak şekilde yağan ilk yağışlarla birlikte toprak kaybına ve birçok yerin bir daha yeşil örtü ile kaplanamayacak şekle elden çıkmasına, sahanın taş ve kayalığa dönüşmesine neden oluyor.

DAĞINIK VE DÜZENSİZ KIRSAL YERLEŞME
Verim kapasitesinin çok üzerinde ve düzensiz otlatma yapılan meralarda ot örtüsünün tahrip olması, yüzey erozyonunu arttırıyor. Mera kapasitesi aşıldığı andan itibaren, meradaki bitki örtüsü ve toprağın yapısı bozularak erozyona elverişli hale geliyor. Doğru otlatma mevsiminin seçilememesi ve aksine ağır otlatma yapılması, meraların aşırı derecede tahrip edilmesine neden oluyor. Dolayısıyla, erozyonunun kaynağı olarak vasfını kaybetmiş meralar büyük önem taşıyor.
Dağınık ve düzensiz kırsal yerleşme, erozyona neden olan bir başka etken. Bu durum, dağlık alanlarda ekosistemin bozulmasına ve böylece erozyonun hızlanmasına sebep oluyor.

 
İşte bu sebep ortaya çıkan erozyonun sonuçları ise toprakları ciddi bir tehdit altında bırakıyor. Erozyon sonucunda, bitkilerin beslenmesi için önemli olan ve binlerce yılda oluşan topraklarımız, denizlere ve göllere taşınıyor. Verimli üst toprağın kaybıyla birlikte, bitkilerin beslenmesi için önem taşıyan mineraller kayboluyor ve verimlilik düşüyor. Toprak, bitki ve su arasındaki doğal denge bozuluyor. Toprağın aşınması ve taşınması sonucu, üzerinde yetişen bitki örtüsü zayıflıyor, azalıyor veya tamamen ortadan kalkıyor. Daha sonra da kuraklık ve çölleşme başlıyor. Erozyon sonucu her yıl oluşan sel, taşkın ve heyelanların sayısı, şiddeti ve zararları artıyor. Özellikle son yıllarda oldukça fazla can ve mal kaybına yol açan sel ve taşkınlar meydana geliyor. Erozyonunun aktif olduğu alanlarda oluşan sedimentin dere yataklarında, yerleayağış sularını tutmaşim yerlerinde, taban tarım arazilerinde, gölet ve barajlarda, limanlarda birikmesi, önemli ölçüde ekonomik zarara sebep oluyor. Türkiye'nin en önemli çevre sorunu niteliğinde olan toprak erozyonu ekosistem ve suların kirletilmesinde en büyük etken.

TÜRKİYE'DE VE DÜNYADA EROZYONUN BOYUTU
TEMA yetkilileri, dünyada olduğu gibi Türkiye'de de toprak kaybı sürecinin en önemli etkeninin erozyon olduğunu hatırlatıyor. Yetkililere göre, arazi eğimi, iklim, bitki örtüsü ve toprak özelliklerinin etkileşimi sonucu oluşan doğal erozyonun yanı sıra, insanın doğaya müdahalesi temeline dayanan bir dizi yapay etken, erozyonu bir afet niteliğine dönüştürüyor.
TEMA yetkilileri, Türkiye kara yüzeyinin yüzde 90'ında çeşitli şiddetlerde erozyonun olduğunu söylüyor. Toprakların yüzde 63'ü çok şiddetli, yüzde 20'si ise orta şiddetli erozyonla karşı karşıya. Ülke genelinde yaklaşık 67 milyon hektarlık bir arazide toprak giderek yok oluyor. Erozyon, büyük ölçüde tarım alanlarında yaşanıyor. İşlenen tarım alanların yüzde 75'inde yoğun erozyon görülüyor. Diğer bir anlatımla, Türkiye tarım alanlarının ancak 5.0 milyon hektarlık bölümünde erozyon yok. Su ve rüzgar erozyonu, tüm ülke topraklarının yüzde 86.5'ini etkiliyor. Rüzgar erozyonu 506 bin hektarlık bir yayılımla daha çok kural iklime sahip olan Konya ve dolaylarında görülüyor.

 
Türkiye'de akarsularla birlikte alandan taşınan toprak, ABD'nin 7, Avrupa'nın 17 ve Afrika'nın 22 katı daha fazla düzeyde. Fırat Nehri yılda 108 milyon ton, Yeşilırmak 55 milyon ton toprak taşıyor. Her yıl Keban Barajı'na 32 milyon, Karakaya Barajı'na 31 milyon ton toprak birikiyor. Erozyonla yılda 90 milyon ton bitki besin maddesi toprakla birlikte yitiriliyor. Her yıl tarım alanlarından 500 milyon ton, tüm ülke yüzeyinden 1.4 milyar ton verimli üst toprak, erozyonla kaybediliyor. Kaybedilen bu topraklar, 25 santimetre kalınlığında yaklaşık 400 bin hektar genişliğinde bir araziye eşdeğer.
TEMA yetkilileri, yanlış toprak kullanımı, yanlış tarım uygulamaları, kent, sanayi, ulaşım ve benzeri yatırımların yanlış konumlanması sürecinin, erozyonun hızını arttırdığını belirtiyor. Afet nitelikli erozyon dı şında, tarım arazileri, özellikle de verimli tarım arazileri, tarım dışı kullanımlarla açık bir saldırnsakoprakların aşınması sı ve talanla karşı karşıya. 1978-1996 yıllarında gaye dışı tarım toprağı yüzde 33 artmış ve betonlaşarak elden çıkan verimli tarım toprağı 600 bin hektara, yani verimli alanların yaklaşık onda birine yaklaşmış bulunuyor.

EROZYON KONTROL TEDBİRLERİ
Bu tedbirler 3 grupta toplanıyor: Yamaç arazi ıslahı, oyuntu ve dere ıslahı.
Yamaç arazisinin ıslahı tedbirleri de yamaç arazisinin kullanım şekline göre (orman, tarım, mera) değişiyor. Orman alanlarında erozyonun önlenmesi için; ormanların korunması, bakımı, gerekli bölümlerin teraslanıp ağaçlandırılması gerekiyor.
Oyuntu ve dere ıslahı da erozyon için etkili tedbirler arasında yer alıyor. Yüzeyden gelerek derelerde toplanan sular; derelerde kıyı oyulmalarına, yamaçlarda kaymalara ve aklamalara sebep oluyor. Derelerde toplanan su miktarı ve hızı ne kadar fazlaysa, o miktarda fazla erozyona neden oluyor. Bu nedenle, dere ve oyuntu erozyonunu önlemek için, suyun miktarını ve hızını düşürücü, derelerde aşınmayı önleyici önlemler alınması gerekiyor.

 
Çevre ve Orman Bakanlığı Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğü yetkilileri, Türkiye'de erozyonun en önemli sebepleri arasında orman ve meraların tahribatının yer aldığını belirtiyor. Yetkililer, bu sebeple, erozyon sorununun, havzada yaşayan ve doğal kaynakları yanlış kullanan yöre insanı ile birlikte çözülmesi gerektiğine işaret ediyor. Bu temel yaklaşımının hayata geçirilmesi için, erozyonunun havza bazında ele alınması gerekiyor.

ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER
Yetkililer, alınması gereken diğer tedbirleri ise şöyle sıralıyor:
"Havzaya hizmet götüren tüm kurum ve kuruluşların halkın katılımı ile hazırladıkları gelir arttırıcı faaliyetlerle desteklenen entegre projelerle uygulama gerekiyor. Bu yaklaşım, Orman Bakanlığı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ve Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından halen yürütülen Doğu Anadolu Su Havzası Rehabilitasyon Projesi'nde denenmiş ve olumlu sonuçlar alınmış bulunuyor. Bu tecrübeden hareketle, orman rejimine dahil olan veya orman rejimine alınmak üzere tahsis edilen alanlarda erozyon kontrolü tedbirlerine havzada bulunan orman köylerinin kalkındırılması gayesiyle köylünün katılımını esas alan 6831 sayılı Orman Kanunu'nun 58'inci maddesini değiştiren kanun teklifi yasalaşmalı.

Tedbirlerden bir diğeri de, katılımcı havza yönetimine gidilmesi. Snsakoprakların aşınması sürdürülebilir havza yönetiminde yöre halkının katılımını da sağlayacak projeler üzerinde durulmalı ve bu, program uygulamalarının ana ilkesi olmalı. Proje çalışmalarında yöre halkının desteği ve önerileri dikkate alınarak uygulamalar yapılmalı, projenin hazırlanmasından uygulanmasına kadar tüm kararlar halkın katılımı ile gerçekleştirilmeli ve böylece köylünün projeyi sahiplenmesi sağlanmalı.
Parçalanmış ve üretimde etkinliğini yitirmiş arazilerin toplulaştırılmasına hız veren, bu maksatla hazırlanan Arazi Toplulaştırma Kanunu yürürlüğe konulmalı.

Önemli sel havzalarında Havza Islahı Grup Müdürlükleri kurulmalı.
Erozyon ve doğurduğu zararların anlatılması konusunda gelecekte bilinçli bir toplum yetiştirilmesi için ilkokuldan itibaren gerekli bilgi verilmeli. Sivil toplum örgütlerinin eğitim çalışmaları desteklenmeli.
Erozyonun kontrolü faaliyetlerinde başarılı sonuç alınabilmesi için tesis çalışmalarının tamamlanmasından sonra sahada yapılacak olumsuz müdahalelerin önlenmesine çalışılmalı. Bunun için, sahanın hayvan otlatılması ve bitki örtüsünü tahrip edici etkenlere karşı korunması da ihmal edilmemeli.