İnsanlar arasında iletişim sadece sözcüklerle yapılmıyor. Vücudun duruşu, eller, yüzdeki ifade, bakışlar söylemek istenileni beden diliyle anlatıyor. Özellikle iş dünyasında sunum yaparken veya satış esnasında insanlar için en etkili yardımcılardan biridir beden dili. www.kariyer.net sitesinden alınan bilgilere göre sadece elin duruşuyla, binlerce kelimeyle ifade edilemeyecek şeyler anlatılıyor.
İnsan kaynakları alanında yayın yapan internet sitelerinden www.kariyer.net sitesinden Gökçe İmren Kamburoğlu'nun verdiği bilgilere göre, genellikle diğer insanlarla karşılaşıldığında veya onlarla iletişim kurarken sadece söylenene veya görülene dikkat edilse de bilerek veya bilmeyerek beden diline de önem veriliyor. Beden dilinin en önemli ifadesi 'duruş'. Çoğunlukla insanların aklına ayakta mümkün olduğunca dik ve uzun bir şekilde dikelmek gelse de duruş, kafanın vücudun hiçbir baskıya maruz kalmadan doğal hizalanış biçimi. İnsandan insana farklılık gösteren duruşta, alışkanlıklar ve tekrar edilen subjektif hareketler etkili oluyor. Bu nedenle Kamburoğlu, duruşun insanın kişiliğini ele veren en önemli ip ucu olduğunu söylüyor. Duruşun anlamıyla ilgili bazı örnekler şöyle:
"Kollar kavuşmuş ve bir tarafa doğru yaslanılmışsa, o an için karşılaşılan olay için hazırlıksız ya da ilgisizliği gösteriyor. Omuzlar geride, baş yukarıda, kollar iki yanda serbest ve avuçlar kapalı ise, beklenilen hadise ne kadar stresli olursa olsun insanın hazırlıklı olduğu mesajını net bir şekilde veriyor. Oturanın ayakları 'V' gibi dışarıyı işaret ediyorsa dışa dönük, içe doğruysa kapalı bir kişiliğin göstergesi"

İŞ GÖRÜŞMELERİNDE EL YÜZ HAREKETLERİNE DİKKAT
Özellikle iş görüşmesinde dikkat edilmesi gereken hususlardan biri el ve yüz hareketleri. Kamburoğlu, bazen küçük bir hareketin söylenenden bambaşka bir şey ifade ettiğine dikkat çekiyor. Mesela burna basit bir dokunma hareketi, karşıdaki insanın doğru sözlü olmadığını gösterebiliyor. Başı hareket ettirmenin nedeni diğerlerinden onay alma isteğinin ifadesi olduğu için bazen güçlü görünmenin yolu da baş hareketlerini en aza indirmekten geçiyor. El sallayarak 'görüşürüz', işaret ederek 'orada' denirken iki el birleşip piramit görünümü verildiğinde güç anlamına geliyor. Kamburoğlu, "Karşınızda biri elleri piramit şeklinde sizi göstererek oturuyorsa bilin ki o, ya sizin patronunuz ya da gelecekte patronunuz olacaktır" diyor.
Beden jestlerinde, konuşulan kişiye tam olarak dönmek güvenilir ve kendinden emin bir tavrın göstergesi. Sadece yüzle değil tüm vücutla dönme 'tam yüzleşme' demek. Kollar göğüs hizasında bağlı değilse ve oturma pozisyonunda bacak bacak üstüne atmamak açıklığı pekiştiriyor. Bu hareketler insanların niteliklerini saklarken, kolları kavuşturmak savunma ifadesi. Bu yüzden bacak bacak üstüne atmış ve kollarını kavuşturmuş hafif yana dönük biriyle konuşma karşıdakinin ilgisizliğini hissettirirken, tam tersi durumda anlatılanla ilgilenildiği mesajını veriyor. Tırnak yeme, saçla oynama, sakız çiğneme ve diş gıcırdatma gibi hareketler ise herkesi rahatsız eden beden jestleri. Kamburoğlu, "Eğer karşınızdaki kişi iletişime açık bir şekilde oturuyorsa hemen siz de aynı şekli alın. Bir anda görüşmenin yön değiştirdiğine şahit olabilirsiniz" ipucunu veriyor.

GÖZ TEMASI OLMAZSA GÜVENSİZLİK VAR DEMEK
Bir insan diğer insanla konuşurken karşıdakinin gözüne bakmıyor, göz teması sağlanmıyorsa, kendisine güveninin olmadığını gösteriyor. Karşıdaki kişi çok az göz teması kuruyorsa, hoşlanmadığını, sinirli olduğunu ya da çekingen olduğunu anlattığı gibi kendisinin yüksek bir statüde bulunduğunun mesajının vermek istiyor. Ama aynı zamanda bir insanın diğerine sürekli bakması ise stres oluşturuyor. Bu durumdan kurtulmak için ya eller biraz hareket ettirilmeli ya da etraftaki bir şeyleri göstererek gerilim dağıtılabilir. Kamburoğlu'nun üzerinde durduğu önemli bir nokta ise açık havada birileriyle konuşulması durumunda güneş gözlüğü takmaktan kaçınılması. Çünkü karşıdaki insanı rahatsız edebildiği gibi kimliğin saklamaya çalışıldığı imajı oluşturabiliyor.
Beden dilinin pek çok değişik şekilde kullanıldığını söyleyen Kamburoğlu, "Hiç tanımadığınız biriyle ilgili ilk izlenimi onun kullandığı beden dilinden elde edebiliyorsunuz. Ayrıca beden dilinizi doğru kullandığınızı zannettiğiniz bazı durumlarda yanlış izlenim uyandırmanız da mümkün" şeklinde konuşuyor. Mesela, sürekli etrafta dolaşan biri belki çok enerjik ve etkili görünebilir, ki bu çoğu durumda doğrudur. Fakat aynı hareketler bazen o kişinin sinirli ve durumdan rahatsız olduğu anlamına gelebiliyor. "İçinde bulunduğunuz durum sizden nasıl olmanızı gerektiriyorsa beden dilinizi ona göre daha emin, güçlü, güvenilir görünmek için kullanın" diyen Kamburoğlu, "Negatif işaretler gönderilirse, bu amacı elde etmeyi engelliyor. Ayrıca diğer insanların beden dilini de tanımaya çalışmalı. Böylece sizinle ilgilenip ilgilenilmediği ya da sizin varlığınızın nasıl bir etki yarattığı anlaşılabilir" tavsiyelerinde bulunuyor.